ΜΙΑ ΤΥΧΑΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
Σταθμός του μετρό.
Ο Μπεν κάθεται στο παγκάκι του Σταθμού περιμένοντας το τρένο. Άνθρωποι με μάσκες περνούν από μπροστά του ή στέκονται αναμένοντας.
Από τις σκάλες κατεβαίνει μια νέα γυναίκα. Μόνη. Φοράει παντελόνι, μια μπλούζα μοβ και πάνω απ’ αυτήν ζακέτα.
Κοιτάζει το ρολόϊ της, βλέπει τις ώρες στην ταμπέλα αφίξεων και στέκει αναμένοντας.
Ο Μπεν όταν η γυναίκα κατεβαίνει τις σκάλες την κοιτάζει με προσοχή. Όταν αυτή περνάει από μπρος του κάνει μια κίνηση έγερσης, μετανιώνει, δεν σηκώνεται, κοιτάζει όμως πάντοτε την γυναίκα. Ξάφνω σηκώνεται και την πλησιάζει αργά.
ΜΠΕΝ
(διστακτικά)
Με συγχωρείτε…
ΑΝΤΕΛ
(στρέφοντας προς αυτόν)
Παρακαλώ;
(Ο Μπεν κάνει κάτι να πει, χάνει τα λόγια του, τέλος)
ΜΠΕΝ
Εσείς… δεν είστε;..
ΑΝΤΕΛ
(χαρούμενα έκπληκτη)
Μα εσείς… εσείς είστε…
ΜΠΕΝ
Ακριβώς. Εγώ είμαι. Όταν σας είδα σας κατάλαβα αμέσως…
ΑΝΤΕΛ
Τι κάνετε;
ΜΠΕΝ
Καλά… να! Περιμένω κι εγώ…
ΑΝΤΕΛ
Έχετε ώρα που περιμένετε;
ΜΠΕΝ
Όχι αρκετή. Όμως φαίνεται πως θα περιμένω πολύ ακόμα… θα περιμένουμε δηλαδή… όλοι… Καθόμουν σε κείνο το παγκάκι. Θα θέλατε να καθίσουμε ώσπου να έρθει το τρένο;
ΑΝΤΕΛ
Μα ναι…
(κάθονται)
Είδα την κενή θέση όταν ήρθα, μα νιώθω άβολα να κάθομαι δίπλα σ’ έναν άγνωστο. Είναι τόσο μειωτικό της ανθρωπιάς να μην μιλάς σε κάποιον που κάθεται δίπλα σου…
ΜΠΕΝ
Πράγματι… Δεν σας έχω δει ποτέ εκτός καταστήματος!
ΑΝΤΕΛ
Μήπως διασταυρώθηκαν οι δρόμοι μας αλλά επειδή φοράμε μάσκες…
ΜΠΕΝ
Μα και τώρα μάσκες φοράμε και όμως γνωριστήκαμε.
ΑΝΤΕΛ
(γελώντας)
Έχετε δίκιο…
ΜΠΕΝ
Βλέπετε είναι ο τύπος του σώματος που δεν αλλάζει. Ακόμα το ύψος του ανθρώπου, τα μάτια, ο τρόπος βαδίσματος… Θα σας γνώριζα λοιπόν και αν σας έβλεπα ανάμεσα σε εκατό γυναίκες. Ύστερα είναι και η φωνή…
ΑΝΤΕΛ
Η φωνή στην περίπτωσή μας δεν έπαιξε ρόλο-μιλήσαμε αφού πριν αναγνώρισε ο ένας τον άλλο.
ΜΠΕΝ
(γελώντας)
Σωστά, αυτό δεν ήταν απαραίτητο για μας… Τώρα εσείς έχετε δίκιο…
ΑΝΤΕΛ
Ας πούμε ότι ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να κρατεί στη μνήμη του το σχήμα των ανθρώπων ώστε όταν τους ξαναδεί να τους προσεγγίζει ή να τους αποφεύγει ανάλογα με την επιθυμία του.
(δίνοντας τέλος σε αυτό το θέμα)
Μα έτσι ή αλλιώς γνωριστήκαμε.
(σιωπή)
Μου άρεσε το βιβλίο που μας δώσατε.
ΜΠΕΝ
Χαίρομαι που το ακούω.
(με ευχαρίστηση)
Μια ζωντανή κριτική για ένα βιβλίο μου! Σας ευχαριστώ που μου το είπατε. Ξέρετε, δεν ρωτώ ποτέ κάποιον αν του άρεσε κάποιο βιβλίο μου. Καταλαβαίνετε, καθένας έχει τη δουλειά του. Ακόμα δεν ξέρω αν κάποιος βρήκε τον χρόνο να το ανοίξει καν.
ΑΝΤΕΛ
Η δική μου περίπτωση είναι διαφορετική. Στις ελεύθερες ώρες μου διαβάζω. Το διάβασμα είναι ας πούμε το χόμπι μου.
ΜΠΕΝ
Αυτό είναι πολύ καλό. Και για μένα εννοώ, όχι μόνον για σας. Γιατί πρέπει να σας πω-και πιστέψτε με, ήξερα, ήμουν βέβαιος, ότι εσείς θα διαβάζατε το βιβλίο μου.
ΑΝΤΕΛ
Αλήθεια; Πώς;..
ΜΠΕΝ
Να σας πω γιατί. Και χαίρομαι που μου δίνετε την ευκαιρία να μιλήσω γι αυτό. Να! Όλοι οι υπάλληλοι του καταστήματός σας που έχει τύχει να με εξυπηρετήσουν, είναι ευγενέστατοι. Εσάς όμως σας διακρίνει κάτι πιο πέρα και πιο πάνω από την ευγένεια. Θα το έλεγα έγνοια; μέριμνα;-
Μια ζέστα και μια διακριτικότητα, μια αβροφροσύνη θα έλεγα, κρύβει η συμπεριφορά σας απέναντι στον πελάτη. Μια λεπτότητα στις κινήσεις σας, μια κοσμιότητα διέπει τη συναλλαγή σας με αυτόν. Κάτι που ο πελάτης δεν έχει συνηθίσει να περιμένει. Και αιφνιδιάζεται ευχάριστα, στη συνέχεια απορεί, θαυμάζει, επιτρέψτε μου τη λέξη-μαγεύεται από τη συμπεριφορά σας. Σας βλέπω έτοιμη να διαμαρτυρηθείτε, να μου πείτε ότι υπερβάλλω. Πριν το κάνετε αναλογιστείτε ότι σας μιλάει ένας συγγραφέας, και εκ των πραγμάτων, οι συγγραφείς, οι λογοτέχνες με μια λέξη, διαθέτουν κεραίες πιο ευαίσθητες από άλλους και ότι μπορούν να βλέπουν, να συλλαμβάνουν πράγματα που από άλλους περνούνε απαρατήρητα, είτε που απορρίπτονται σαν μη χρήσιμα ή σαν αδιάφορα.
Ένας άνθρωπος όμως που υπηρετεί το πνεύμα του περισσότερο παρά την λογική του, δεν γίνεται παρά να παρατηρήσει αυτές τις διαφορές. Και όχι μόνον να παρατηρήσει, αλλά και να διαφυλάξει στη μνήμη της ψυχής του ό,τι παρατήρησε. Από όλα αυτά μου δημιουργήθηκε η σιγουριά ότι θα διαβάζατε ένα βιβλίο, επειδή όταν στον περιβάλλοντα χώρο κάποιου, δεν υπάρχει πεδίο συνεννόησης με τους γύρω του σε επίπεδο που να συμφωνεί με τα αισθήματά του, τότε αυτός ζητάει να βρει αλλού, έστω σε κάποιο βιβλίο, μια ταύτιση με όσα είναι και η δική του θεώρηση της ζωής, με όσα είναι η ουσία της ύπαρξής του. Και γι αυτό όποιο βιβλίο θα ερχόταν στα χέρια σας θα το ανοίγατε για να βρείτε σε αυτό ότι λείπει από τον κόσμο της καθημερινότητας και της ετικέτας.
ΑΝΤΕΛ
Είναι αλήθεια αυτό που υποθέσατε, ότι δηλαδή ήθελα να σας πω ότι υπερβάλλετε. Με προλάβατε όμως και είδα ότι δεν τα λέτε αυτά χωρίς να τα πιστεύετε. Και δεν σας κρύβω ότι με τη σειρά μου ξαφνιάστηκα ευχάριστα με όσα μου είπατε, και αν ακόμα δεν υιοθετώ την μεγαλοσύνη για μένα, την οποία η έκφρασή τους προϋποθέτει. Και έτσι όμως μια γλυκιά ζάλη ένιωσα ακούγοντας όλα αυτά που ειπώθηκαν. Που ειπώθηκαν από σας.
ΜΠΕΝ
Θα μπορούσα να μιλώ για ώρες περιγράφοντάς σας-περιγράφοντας την αίσθηση που γεννάει σε κάποιον ο τρόπος της συμπεριφοράς σας, την ευαισθησία που σας κοσμεί, τον τρόπο που λέτε «χαίρετε». Τώρα μάλιστα ένας λόγος παραπάνω, που μου είπατε ότι σας άρεσαν όσα είπα για σας. Μα όπου νάναι φτάνει το τρένο και γρήγορα θα γίνουμε δυο σιλουέτες στριμωγμένες ανάμεσα σε άλλες μέσα στο βαγόνι του τρένου, και πια λόγος για συζήτηση ας μη γίνεται…
ΑΝΤΕΛ
Δεν μπορώ να πω ότι δεν θα ήθελα να ακούσω από το στόμα ενός συγγραφέα πώς θα με περιέγραφε αν έγραφε ένα έργο όπου κι εγώ να παίρνω μέρος στην πλοκή του.
Πέστε μου όμως αν δεν ρωτάω κάτι αγενές, για όσα γράφετε παίζει ρόλο κάποιο εξωτερικό περιστατικό ή όλα συμβαίνουν μέσα στην ψυχή σας; Είναι κάτι για το οποίο πάντοτε αναρωτιέμαι όταν διαβάζω.
ΜΠΕΝ
Ω! Να μιλήσω για τα βιβλία μου! Πόσο άβολα αισθάνομαι μ’ αυτό! Όμως σε σας δεν θα αρνηθώ μιαν απάντηση. Δαν και δεν περίμενα να κληθώ να απαντήσω σε ένα ερώτημα σαν αυτό ενώ βρίσκομαι στην αποβάθρα ενός σταθμού του μετρό και ενώ από στιγμή σε στιγμή φτάνει το τρένο, όμως ούτε θα ήταν στην δικαιοδοσία μου η άρνηση να απαντήσω στην ερώτησή σας. Λοιπόν να με δυο λόγια: Υπάρχουν τα εξωτερικά ερεθίσματα, όμως η κύρια πηγή βρίσκεται μέσα μου.
ΑΝΤΕΛ
Κάπως έτσι είχα κι εγώ φανταστεί ότι θα συμβαίνει.
ΦΩΝΗ ΑΠΟ ΜΕΓΑΦΩΝΟ
Ενημερώνουμε τους αναμένοντες επιβάτες ότι η αμαξοστοιχία 32 θα καθυστερήσει λόγω κατάληψης του Σταθμού Ελυζέ από ομάδα νεαρών. Υπολογίζουμε ότι σε μισή ώρα θα είναι δυνατή η κανονική συνέχιση των δρομολογίων. Ζητούμε την κατανόησή σας.
ΑΝΤΕΛ
Πάλι καθυστέρηση! Τελευταία το έχουν παρακάνει.
ΜΠΕΝ
Τι μπορούμε να πούμε άλλο παρά να μην κρατήσει πολύ… Τι θα λέγατε για την μισή αυτή ώρα να μην περιμένουμε κλεισμένοι εδώ αλλά να πίναμε κάτι στο διπλανό καφενεδάκι;
ΑΝΤΕΛ
Πράγματι είναι καλή ιδέα. Ακούγεται και εκεί το μεγάφωνο.
(σηκώνονται και βγαίνουν)
ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΣΚΗΝΗΣ
ΣΚΗΝΗ ΔΕΥΤΕΡΗ
(καθιστοί στο καφενείο με δυο ποτήρια πάνω στο τραπεζάκι τους)
ΑΝΤΕΛ
Είναι ευτύχημα που συναντηθήκαμε και μπορούμε να περάσουμε αυτή την μικροταλαιπωρία με συντροφιά.
Λοιπόν τώρα, που λες ότι ο χρόνος μας δόθηκε για να λυθεί αυτή η απορία μου, αν δεν έχετε αντίρρηση, πέστε μου με περισσότερα λόγια αυτό που μου είπατε για το εξωτερικό ερέθισμα σαν αιτίας δημιουργίας ενός έργου σας.
ΜΠΕΝ
Όχι μόνον δεν έχω αντίρρηση, αλλά με μεγάλη μου ευχαρίστηση θα σας μιλήσω γι αυτό που με ρωτάτε. Γιατί πραγματικά, η ερώτησή σας εγγίζει την όλη λειτουργία της συγγραφής, είτε πρόκειται για πεζό ή για ποιητικό λόγο.
Μέσα στην ψυχή του συγγραφέα υπάρχουν σπόροι που περιμένουν την Άνοιξή τους για να δώσουν δέντρα και άνθη. Υπάρχουν κλειστές πηγές που λες περιμένουν την εντολή να ανοίξουν δημιουργώντας ρυάκια ή ποτάμια. Υπάρχουν αν θέλετε βουβές χορδές περιμένοντας να ηχήσουν.
Στην καθημερινή του ζωή, ο συγγραφέας, όπως και κάθε άλλος άνθρωπος , έρχεται αντιμέτωπος με πολλαπλά περιστατικά, πρόσωπα και καταστάσεις. Η μεγάλη πλειοψηφία όλων αυτών περνάει σαν η κινηματογραφική ταινία της καθημερινότητας μπροστά από τον συγγραφέα, καθώς και αυτός είναι απασχολημένος με τις διαρκείς μικρότερες ή μεγαλύτερες απαιτήσεις της ίδιας καθημερινότητας.
Μα κάποτε, ενώ όλα τραβάνε τον δρόμο τους, να! ξαφνικά κάτι-ένα πρόσωπο, ένα γεγονός, τραβά την προσοχή του και μένει χαραγμένο στο μυαλό του, ενώ την ίδια στιγμή νιώθει κάτι να σκιρτά μέσα του γυρεύοντας να υπάρξει. Τότε αυτός, είτε αμέσως αν οι συγκυρίες το επιτρέπουν, είτε αργότερα σε κάποια στιγμή ηρεμίας, γυρίζει την ταινία και την «παγώνει» στο γεγονός ή στο πρόσωπο που τον κατέχει αφότου το έζησε, και συγκεντρώνεται σ’ αυτό. Αυτή η στιγμή είναι η κρίσιμη στιγμή για τον συγγραφέα και το έργο του. Αυτή είναι η στιγμή που ο σπόρος φουσκώνει έτοιμος να δώσει το φυτό που θα γίνει δέντρο, που η πηγή δίνει τα πρώτα της ήρεμα νερά πριν από το πλημμυρικό ξέσπασμά της, και που η σιωπηλή μέχρι τότε χορδή βγάζει τους πρώτους ήχους της δονημένη συντονισμένα με ό,τι ένιωσε. Από κει και πέρα είναι θέμα χρόνου να βγει ένα έργο-ένα μυθιστόρημα, ένα ποίημα-, να εξωτερικευτεί ό,τι κρυβόταν μέχρι τώρα μέσα στην ψυχή του λογοτέχνη, περιμένοντας την φανέρωσή του στο φως.
Βεβαίως υπάρχουν περιπτώσεις που ένα έργο γεννιέται χωρίς εμφανή άμεση αιτία. Όμως ό,τι και να βγει από την διάνοια-από τον εσωτερικό κόσμο του ποιητή, έχει την αρχή του σε κάτι που προϋπάρχει εντός του, είτε σαν θαμμένο στο υποσυνείδητό του απόκτημα, είτε σαν ξεχασμένη για κάποιο διάστημα «ανάμνηση» κάποιου ερεθίσματος της ζωής του.
Δεν ξέρω αν απάντησα στο ερώτημά σας.
ΑΝΤΕΛ
Και με τον καλύτερο τρόπο μάλιστα. Πολύ παραστατικά και με τόσο ωραία λόγια. Με συγκίνησε «Η Μεγάλη Άνοιξή» σας.
Είχε κι αυτή σαν ξεκίνημα ένα περιστατικό; Ένα συμβάν; Ένα πρόσωπο;
ΜΠΕΝ
Ναι. Είχε. Μην μου ζητήσετε όμως να σας εξιστορήσω την απαρχή ενός θεατρικού έργου με τόσο θλιβερό τέλος. Θα σας λυπούσε αν μαθαίνατε την αρχή του, όσο και αν ήταν ωραία, αφού αυτή η αρχή είχε ένα άσχημο τέλος.
Εσείς μόνο την αρχή πρέπει να μαθαίνετε για το κάθε τι. Γιατί το τέλος για όλα τα πράγματα είναι θλιβερό έως τρομερό.
ΑΝΤΕΛ
Μα υπάρχουν και αξιόλογα έργα με αίσιο τέλος.
ΜΠΕΝ
Ναι, είναι εκείνα που δεν περιγράφουν ως το τέλος ό,τι ιστορούν. Κανένα μυθιστόρημα, θεατρικό έργο ή διήγημα δεν θα είχε καλό τέλος όταν τελείωνε εκεί που οι ήρωές του θα φτάσουν όταν ο συγγραφέας τους πάψει να τους παρακολουθεί και να τους περιγράφει.
ΑΝΤΕΛ
Είναι τόσο δυσάρεστο αυτό!
ΜΠΕΝ
Είναι η αλήθεια δεσποινίς… αλήθεια, δεν ξέρω ακόμα το όνομά σας…. Λέγομαι Μπεν…
ΑΝΤΕΛ
Αντέλ!..
ΜΠΕΝ
(αμέσως, με ενθουσιασμό)
Τι ωραίο όνομα!
(απολογητικά)
Συγχωρείστε με Αντέλ, μα έχω μια εκ φύσεως συμπάθεια στα γυναικεία ονόματα που έχουν μέσα τους το λάμβδα… η προφορά του λάμβδα, δίνει κάτι από την γλυκύτητα της προφοράς του στο όνομα…
Σας έλεγα λοιπόν ότι το τέλος είναι πάντοτε άσχημο.
ΑΝΤΕΛ
Δεν το είχα σκεφτεί έτσι. Μα όπως το θέσατε… έχετε δίκιο.
ΜΠΕΝ
Δεν θέλω να μείνουμε στη στενοχώρια δεσποινίς Αντέλ. Ας μην επεκταθούμε λοιπόν σε αυτό το μονοπάτι που μας οδήγησε η συζήτησή μας. Ας μείνουμε στο τώρα. Να βρεθούμε έτσι απρόσμενα και να συμπέσει και αυτή η καθυστέρηση του τρένου. Ας πούμε κάτι ευχάριστο.
ΑΝΤΕΛ
Θα ενδιαφερόμουν να προχωρήσω την ερώτησή μου πάνω στο ερέθισμα που σας δίνουν γεγονότα της ζωής βοηθώντας σας να δημιουργήσετε κάτι καινούργιο. Κύριε Μπεν, η σημερινή μας τόσο απρόοπτη συνάντηση, μαζί με όλα όσα την περιτριγυρίζουν, θα μπορούσε θεωρητικά να είναι η αρχή μιας καινούργιας σας ιστορίας-ενός καινούργιου σας έργου;
ΜΠΕΝ
Αφού θέτετε το θέμα μας σε αυτή την πιο προσωπική θεώρησή του, θα σας απαντήσω ειλικρινά. Κα πρώτα θα σας πω ότι επιθυμία μου ήταν από τότε που σας γνώρισα, να μπορούσα να σας πλησιάσω κάπως, για λίγο έστω, ώστε να μπορούσα να σας βλέπω για όσο περισσότερο χρόνο θα ήταν αυτό δυνατό. Και αυτή η κατ’ αρχήν συνάντησή μας, καθώς και η καθυστέρηση της αμαξοστοιχίας που ακολούθησε, ήταν λες η εκπλήρωση αυτής μου της επιθυμίας. Λέγεται ότι αν επιθυμεί κάποιος κάτι πολύ, το σύμπαν συνωμοτεί για να το κάνει πραγματικότητα.
Όλη αυτή την ώρα που κουβεντιάζουμε νιώθω να πληρώνεται ευχάριστα μέσα μου ένα κενό. Η παρουσία σας και μόνον με βοήθησε πολύ γι αυτό.
Όσο για την δυνατότητα να γράψω κάτι ύστερα από τη σημερινή μας συνάντηση, μα νομίζω ότι αυτό γράφεται ήδη. Και γράφεται καλλίτερα από όσο θα μπορούσε να γραφτεί από έναν μόνο, όποιος και αν ήταν αυτός- γράφεται και από τους δυο μας.
ΑΝΤΕΛ
Με φέρατε αλήθεια σε δύσκολη θέση με όσα μου λέτε. Από τη μια δεν μπορώ να πείσω τον εαυτό μου ότι αξίζω όσο εσείς λέτε, από την άλλη δεν ξέρω τι να απαντήσω σε λόγια που ποτέ μου δεν περίμενα να ακούσω, πολύ περισσότερο που, καθώς λέγονται από εσάς, δεν μου μένει καμία αμφιβολία ότι πραγματικά τα νιώθετε. Ως για την συμμετοχή μου στην συγγραφή ενός καινούργιου έργου σας, είτε σοβαρά είτε σαν φιλοφρόνηση και αν το πάρω, με κολακεύει αφάνταστα.
ΜΠΕΝ
Ευχόμουν να μην σας δημιούργησαν τα λόγια μου κάποιο είδος πανικού ή ίσως κάποιας δυσφορίας, που θα σας ανάγκαζε να διακόψετε την συνομιλία σας μαζί μου. Και βλέπω ότι ταιριάζει η γνώμη που είχα σχηματίσει για σας με την αντίδρασή σας σε ό,τι σας λέω. Και σας ευχαριστώ διπλά γι αυτό. Και είμαι πρόθυμος να σας εξηγήσω, αν το επιθυμείτε, με την προϋπόθεση ότι δεν θα μας διακόψει η επαναλειτουργία της κυκλοφορίας των δρομολογίων μας, πώς ακριβώς εννοώ αυτή την πλήρωση ενός μέσα μου κενού από την παρουσία σας και μόνο.
ΑΝΤΕΛ
Θα ήθελα πράγματι να το ακούσω.
ΜΠΕΝ
Λοιπόν θα αρχίσω λέγοντας κάτι που όλοι γνωρίζουμε όσοι ζούμε σ’ αυτό τον τόπο. Ότι δηλαδή η ζωή μας είναι δύσκολη. Το κράτος δεν παρέχει στους πολίτες του όσα απαιτεί μια ήρεμη και σύμφωνη με τις ανάγκες του καθενός ζωή. Λίγο η φτώχεια του κράτους, λίγο η κακή διοίκηση, λίγο η ιδιοσυγκρασία των κατοίκων, η ζωή μας είναι γεμάτη αβεβαιότητες και άγχη. Μια τρικυμία χαρακτηρίζει την ψυχική κατάσταση των περισσότερων από εμάς, μια αδυναμία σωστής αντιμετώπισης στα εκάστοτε αναφυόμενα πολλαπλά προβλήματα είτε της καθημερινότητας είτε τα δυσκολότερα αντιμετωπίσιμα προβλήματα των σκεπτόμενων ανθρώπων.
Από την πρώτη φορά που σας είδα ένιωσα αυτό που σιγά σιγά εδραιώθηκε μέσα μου έτσι ώστε να αποτελεί πια στοιχείο μόνιμο της ψυχικής μου τάξης και κατάστασης.
Τόλμησα και σας είπα πριν λίγο, με κίνδυνο να φανώ αγενής, ότι κάθε φορά που σας βλέπω επιδράτε θετικά επάνω μου.
Να προσπαθήσω να σας πω το γιατί; Ούτε κι εγώ το ξέρω. Θα προσπαθήσω όμως μιας και σας το υποσχέθηκα. Όταν λοιπόν βλέπουμε έναν ωραίο πίνακα ζωγραφικής, ή όταν βρισκόμαστε σε ένα λόφο και βλέποντας κάτω μακριά αντικρίζουμε ένα υπέροχο τοπίο με πράσινες λωρίδες, με δέντρα , με μια λιμνούλα ίσως, και όλα αυτά κάτω από έναν καταγάλανο ουρανό και με έναν χρυσοκόκκινο ήλιο, ή όταν σε ώρες περισυλλογής διαβάσουμε ένα ωραίο ποιητικό έργο, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις αισθανόμαστε κάτι ωραίο μέσα μας. Κάτι ωραίο που απλώνεται, και που υπερτερεί όσων δυσάρεστων έχουν μαζευτεί μέσα μας και τα αποδιώχνει, καταλαμβάνοντας αυτό όλο τον χώρο που είναι ο υπεύθυνος για την ευφροσύνη ή την δυσαρέσκεια, την τέρψη ή την θλίψη, την αγαλλίαση ή την πικρία, την ευφορία ή την δυσφορία, τη χαρά ή τη λύπη. Και ξάφνω, στη θέα του ωραίου διώχνονται όλα τα άσχημα και η διάθεση αλλάζει προς το καλλίτερο λιγότερο ή περισσότερο. Το συναπάντημά μας με το ωραίο, μας μεταφέρει σε έναν κόσμο άλλον, σαν εξωπραγματικό, που μας μαγεύει. Χωρίς να κάνουμε κάποια προσπάθεια γι αυτό, ξεχνάμε τότε αμέσως όσα άσχημα ή δυσάρεστα ή βασανιστικά μας κατείχαν και πληρωνόμαστε με κάτι άϋλο, κάτι εξωπραγματικό, κάτι υπέρτερο. Μπαίνουμε σε μια διάσταση που δεν υπάρχει πόνος. Που κυρίαρχο μέσα σ’ αυτήν είναι η λησμονιά κάθε ανθρώπινου. Γινόμαστε ένα με το όραμα που στέκεται μπροστά μας, γινόμαστε ένα πράγμα κι εμείς, ένα κομμάτι του. Μεταρσιωνόμαστε σε σφαίρες που ως τότε τις είχαμε αγνοήσει ή εξορίσει από τη σκέψη, από τον λογισμό, από την κοσμοαντίληψή μας αν θέλετε..
Ένα τέτοιο συναίσθημα με πλημμυρίζει κάθε φορά που σας αντικρίζω για λίγο στο κατάστημά σας σαν πελάτης. Ξεχνώ κάθε τι άλλο και αφήνομαι χωρίς προσπάθεια, να εξουσιαστώ από κάποια δύναμη που με ορίζει-από την ωραιότητά σας.
Ίσως η επόμενη ερώτησή σας θα ήταν τι ακριβώς μου αρέσει σε σας ώστε να σας βρίσκω ωραία.
Η απάντησή μου σ’ αυτό θα ήταν πολύ απλή όσο και ειλικρινής και γνήσια και ανυπόκριτη: δεν ξέρω τι ακριβώς να πω. Γιατί εδώ δεν έχω ένα πρόσωπο, έχω μόνον τα μάτια από αυτό. Έτσι και αλλιώς όμως, και αν δεν φορούσαμε μάσκα δηλαδή, δεν θα μιλούσα για όποια χαρακτηριστικά του προσώπου σας, όσο και αν ωραία θα ήσαν αυτά. Όπως ούτε τώρα θα σταθώ στο αν το κορμί σας έχει και ποια χαρίσματα και δεν θα υμνήσω τα χέρια ή τα πόδια σας. Θα έλεγα όμως για τη φωνή σας που ακούγεται σαν απαλή νεροσυρμή, που τρεμίζει σαν θρόισμα λεύκας στον άνεμο, που πέφτει σαν βάλσαμο πάνω σε λαβωματιά, που μιλάει ίσια στην ψυχή όποιου την ακούει. Θα έλεγα για τη στάση που παίρνει το σώμα σας όταν σκύβει ανεπαίσθητα με ενδιαφέρον πάνω από όποιες ανάγκες του πελάτη σας. Θα έλεγα ότι η όλη εικόνα σας δεν είναι ανθρώπου αλλά αγγέλου, που ήρθε στη γη με προορισμό να δώσει σάρκα και οστά στα ιδανικά που ως τώρα κυκλοφορούν αδίκιωτα και ατέλεστα πάνω στη γη. Ναι, έτσι σας βλέπω. Σαν να ήρθατε να μου πείτε ότι δεν υπάρχει μόνον η ασχήμια και το μίσος πάνω στη γη, μα να! υπάρχει και το ψυχικό κάλλος, υπάρχει η τρυφερότητα, υπάρχει η αφειδής και πηγαία αλληλεγγύη, υπάρχει το καλό πνεύμα που ίπταται υπεράνω των υδάτων, διαποτίζοντας τα πλάσματα ευεργετικά.
(σιωπή)
ΑΝΤΕΛ
Έχετε γράψει πολλά βιβλία; Είστε από τους παραγωγικούς όπως λένε συγγραφείς;
ΜΠΕΝ
Έχω γράψει αρκετά.
ΑΝΤΕΛ
Στην «Μεγάλη Άνοιξή» σας οι δύο κύριοι ήρωες στο τέλος βρίσκουν κάποια κοινά σημεία και επικοινωνούν με βάση αυτή τους την ανακάλυψη όλο και στενότερα μεταξύ τους. Στο τέλος όμως στον αναγνώστη δεν δίνεται η δυνατότητα να συμπεράνει τι ακριβώς έγινε μετά την τελευταία τους συνομιλία, που είναι και το τέλος του βιβλίου.
ΜΠΕΝ
Πράγματι. Δεν θεώρησα σωστό να δώσω ένα εύκολα αναγνωρίσιμο τέλος. Ίσως για να μην δυσαρεστήσω τους ευάλωτους από μια δυσάρεστη έκβαση, ίσως για να αφήσω καθέναν αναγνώστη να τελειώσει όπως αυτός επιθυμεί την ιστορία. Σας είπα νωρίτερα πως αν παρακολουθήσει κάποιος συγγραφέας τους ήρωές του ως το τέλος, θα αναγκαστεί να δώσει ένα κακό τέλος.
Το έργο μου είναι από εκείνα που το απέφυγα αυτό.
Αλλά μιας και φτάσαμε εδώ, ας σας ρωτήσω: πώς θα θέλατε να είχε τελειώσει αυτό το έργο; Θα με ενδιέφερε η γνώμη σας.
ΑΝΤΕΛ
Αν ήμουν ένας αναγνώστης του, θα προτιμούσα ένα καλό τέλος. Όχι όμως ότι θα με πείραζε και να τελειώνει άσχημα, γιατί όλα είναι πιθανά στη ζωή. Μα αφού βλέπουμε τόσο διαδεδομένη τη δυστυχία γύρω μας, θα ήθελα να έβλεπα μία ευτυχισμένη απόληξη και όχι ένα τέλος που εμπεριέχει όλες τις πιθανές εκβάσεις.
ΜΠΕΝ
Έχω γράψει βιβλία και με αυτή την εκδοχή.
Για τα περισσότερα, όταν σε κάποιο έργο μου εμπλέκονται νέοι άνθρωποι, αποφεύγω να φτάσω στο σημείο όπου οι άνθρωποι αυτοί βρίσκουν κατά κάποιον τρόπο την ευτυχία.
ΑΝΤΕΛ
Επειδή κατά τη γνώμη σας δεν υπάρχουν άνθρωποι που η ζωή τους συνεχίζεται ήρεμη και ευτυχισμένη;
ΜΠΕΝ
Ακριβώς. Όπως σας είπα και πριν, είναι σαν να κοροϊδεύω τους αναγνώστες μου δίνοντάς τους ένα ευτυχισμένο τέλος. Γιατί κάθε αίσθηση ευτυχίας είναι πρόσκαιρη.
Και δεν θέλω να φαίνεται σαν να θέλω να πείσω ότι ισχύει το αντίθετο-ότι υπάρχει έστω και στα βιβλία η παντοτινή ευτυχία.
ΑΝΤΕΛ
Είπατε ότι ένα βιβλίο έχει αρχίσει να γράφεται κιόλας με εμάς τους δύο συγγραφείς. Πώς θα θέλατε εσείς να τελειώσει;
ΜΠΕΝ
Εδώ εμπλέκονται δύο συγγραφείς. Θα μιλήσω για την δική μου εκδοχή. Για μένα λοιπόν το βιβλίο έχει ήδη τελειώσει.
ΑΝΤΕΛ
(έκπληκτη)
Πώς;
ΜΠΕΝ
Να! Οι δύο χωρίζουν χαρούμενοι μετά από την απρόοπτη συνάντησή τους. Εσείς τι θα θέλατε να γράψετε;
ΑΝΤΕΛ
Πως θα βρίσκονταν πάλι οι δυό, για να ανταλλάξουν γνώμες, και για να δώσει και κάποιο άλλο βιβλίο ο άντρας συγγραφέας στην Αντέλ.
ΜΠΕΝ
Αντέλ, η αγγελική σου φύση δεν στέργει να μην ευτυχήσουν δυο άνθρωποι όταν η δυνατότητα της ευτυχίας τους διαγράφεται πιθανή.
Εγώ όμως, που δεν θέλω να ξεγελάσω άλλους, πολύ περισσότερο δεν θέλω να ξεγελάσω τον εαυτό μου.
Θα κλείσω εδώ το βιβλίο μας.
Δεν θα αφήσω τον χρόνο να μου πάρει ό,τι μου έδωσε η παρουσία της Αντέλ το αποψινό βράδυ.
Θα το κρατώ σαν ένα σπάνιο πολύτιμο πετράδι ή σαν έναν αλάνθαστο πίνακα ζωγραφικής. Έτσι όπως κάνουν οι λάτρεις της Τέχνης ή των διαμαντιών. Και όταν έρχονται δύσκολες ώρες θα πηγαίνω να κάθομαι αντικρύ στον πίνακα πάνω στην καρέκλα στο δωμάτιο με τα πολύτιμα αποκτήματά μου και θα χάνομαι μέσα στην ωραιότητά του. Ή θα ανοίγω την συλλογή των μου διαμαντιών μου και θα θαυμάζω το ομορφότερο διαμάντι μου πάνω στο βελουδένιο του βάθρο.
ΦΩΝΗ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΓΑΦΩΝΟ
Η κυκλοφορία των συρμών αποκαταστάθηκε. Σε τρία λεπτά έρχεται ο πρώτος συρμός στη γραμμή τρία-Σας ευχαριστούμε και ζητούμε συγνώμη για την ταλαιπωρία.
(Ο Μπεν και η Αντέλ σηκώνονται και προχωρούν προς το τραίνο.)
ΑΝΤΕΛ
Μόνη μου δεν θα μπορούσα να συνεχίσω το βιβλίο μας, δεν είμαι δα καν συγγραφέας. Ύστερα δεν προλαβαίνω να το συνεχίσω αφού η συγκοινωνία ξαναρχίζει. Θα δεχτώ λοιπόν να συνυπογράψω την έκβαση που του δίνετε.
ΜΠΕΝ
Φαντάζεστε τι κόσμος θα έχει μαζευτεί μέσα στο τρένο αλλά και στην αποβάθρα για να μπει κι αυτός; Αν χαθούμε μέσα του Αντέλ, θέλω να ξέρεις ότι η συνάντησή μας αυτή με χαροποίησε όσο τίποτα άλλο.
ΑΝΤΕΛ
Το ίδιο ισχύει και για μένα Μπεν.
(Λέγοντας αυτά έχουν φτάσει στην αποβάθρα νούμερο τρία. Ο κόσμος που στριμώχνεται για να μπει στο τρένο τους χωρίζει και βρίσκονται να προσπαθούν να μπουν καθένας σε διαφορετικό βαγόνι. Τα βλέμματά τους συναντιούνται και σηκώνουν και οι δυο τα χέρια τους κινώντας τα σε εγκάρδιο χαιρετισμό ο ένας του άλλου)
ΑΥΛΑΙΑ