ΟΙ ΗΛΙΘΙΟΙ
  (διάλογος)


Α'
Εδώ το μέρος είναι ήσυχο και καθαρό. Έν' αεράκι απαλό φυσάει που χωρίς να μας κρυώνει θα μας στεγνώσει τον ιδρώ από την ανηφόρα. Λέω φίλε μου λοιπόν, να κάτσουμε εδώ κι να ξεκουραστούμε. Κι ύστερα συνεχίζουμε τον δρόμο για τα σπίτια μας.

Β'
Καλή είναι η ιδέα σου. Αν και νομίζω μόνο το κορμί θα ξεκουράσουμε. Το πνεύμα θα βρούμε κάποια αιτία πάλι να το βάλουμε σε δουλειά. Ιδίως τώρα που, ανηφορίζοντας τόσην ώρα, αμίλητοι είμαστε, για να μην κάνουμε διπλή την κούρασή μας.

Α'
 Οι αιτίες φίλε μου δε λείπουν. Κάποια αφορμή θέλεις να πεις.

Β'
Πράγματι, οι αφορμές ειν' ευκολότερο να μας δοθούνε. Κάθε μας σκέψη και πράξη, κάθε τι που βλέπουμε κι ακούμε, είναι αφορμή για μια συζήτηση που μόνο η κούραση ή κάποια ανάγκη μόνο μπορεί να σταματήσει. Κι αυτό που είπες πριν λίγο είναι μια ωραία αφορμή ν' αρχίσουμε να συζητάμε για ένα θέμα που ξέρω πως οι γνώμες μας δεν ταιριάζουν πάνω σ' αυτό.

Α'
Και σαν τι είπα; Είπα μόνο πως καλά θα κάναμε αν καθόμαστε εδώ να ξεκουράσουμε το σώμα μας και ν' απολαύσουμε τον καθαρόν αέρα και τα όσα γύρω μας χιλιόμορφα απλώνουν.

Β'
Αφού μου λες πως αληθινά δεν πέρασε από το μυαλό σου καμία σκέψη όταν τα 'λεγες αυτά, φίλε μου σε πιστεύω. Ας κάτσουμε λοιπόν να βλέπουμε και ν' ακούμε και να μυρίζουμε. Με όλες μας τις αισθήσεις ας χαρούμε τη γύρω φύση. Κι αν το μυαλό μου πονηρά εδούλεψε για λίγο, συχώρεσέ το.

Α'
Τώρα που το σκέφτομαι ξέρω τι εννοείς. Το θέμα για το οποίο διαφωνούμε είναι η προστασία του περιβάλλοντος. Κι αυτό νομίζω ήρθε στο μυαλό σου όταν πριν λίγο μίλησα για το αεράκι και για το ήσυχο και καθαρό αυτό μέρος.

Β'
Σωστά. Και δεν νομίζεις πως είναι μια καλή ευκαιρία για συζήτηση πάνω στο θέμα; Όσο για μένα, θα είναι ιδανικό να συζητώ για κάτι που όλα γύρω μου όταν μιλώ θα είναι σύμμαχοί μου.

Α'
Ας αρχίσουμε λοιπόν. Και θ' αρχίσω με τη δήλωση που έκανα πριν μέρες και που τόσο σε είχε πειράξει. Την θυμάσαι;

Β'
Και βέβαια την θυμάμαι. Δεν ξεχνιούνται εύκολα τέτοια λόγια, όταν μάλιστα λέγονται από κάποιον που εκτιμώ τη γνώμη του και ξέρω πως σκέφτεται προτού πει κάτι.

Α'
Σ' ευχαριστώ και για τα δυο που είπες. Όμως αν έτσι συμφωνείς μαζί μου, τότε δεν υπάρχει θέμα για συζήτηση.

Β'
Εκτιμώ τη γνώμη σου, αυτό όμως δε σημαίνει πως πάντοτε συμφωνώ μ' αυτήν. Εκτός κι αν με πείσεις πως είναι σωστή.

Α'
Αυτή λοιπόν ας είναι η κουβέντα μας. Αλλά για θύμισέ μου τι ακριβώς είπα.

Β'
Είπες πως η προστασία του περιβάλλοντος είναι μια μεγάλη ηλιθιότητα.

Α'
Όχι. Δεν είπα αυτό. Και ευτυχώς που σου έκανα την ερώτηση αυτή, γιατί αλλιώς θα κουβεντιάζαμε χωρίς να ξέρουμε για τι μιλάμε. Είπα πως όσοι κάνουν διαδηλώσεις υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος είναι ηλίθιοι. Είπα ακόμα ότι όσοι αποφεύγουν να πετάξουν ένα κομμάτι χαρτί στον δρόμο, είναι κι αυτοί ηλίθιοι. Αυτό είπα. Το θυμάσαι τώρα;


Β'
Δεν βλέπω μεγάλη διαφορά από ό,τι είπα εγώ πως είπες. Και επιμένεις σ' αυτό;

Α'
Και βέβαια επιμένω. Είχες δίκιο όταν είπες ότι σκέφτομαι πριν μιλήσω.

Β'  
Και γιατί λοιπόν είναι ηλίθιοι όσοι διαδηλώνουν εναντίον της μόλυνσης του περιβάλλοντος; Και γιατί είναι ηλίθιοι όσοι αποφεύγουν να πετάξουν ένα σκουπίδι στον δρόμο;

Α'
Γιατί, απλούστατα, με αυτές τις ενέργειές τους δεν βοηθάνε στην αποφυγή της μόλυνσης του περιβάλλοντος, αλλά αντίθετα την μεγαλώνουν.

Β' ......

Α'
Βλέπω πως δεν μιλάς. Σε έπεισα λοιπόν τόσο γρήγορα; Ή αφαιρέθηκες; Πού είσαι;

Β'
 Προσπαθώ να καταλάβω αυτό που μόλις είπες. Πώς όποιος φροντίζει να μην πετάει σκουπίδια στον δρόμο, εκείνος μολύνει το περιβάλλον. Και πώς όποιος διαδηλώνει ενάντια στη μόλυνση του περιβάλλοντος, εκείνος μολύνει με τον τρόπο αυτόν το περιβάλλον. Μα στο θεό σου, πώς μπορεί να λέγονται αυτά τα πράγματα από έναν λογικό άνθρωπο-γιατί για τέτοιον σε ξέρω...

Α'
Οι απαντήσεις μου σε αφήνουν έκπληκτο λοιπόν, για να μεταχειριστώ ήπιαν έκφραση. Και εμποδίζουν τη συζήτηση γιατί απ' ό,τι βλέπω δεν μπορείς να συνέλθεις από αυτή την έκπληξη και να συζητήσεις σαν ήρεμος άνθρωπος. Τι θα 'λεγες ν' αφήσεις εμένα να κάνω τις ερωτήσεις; Δεν παραξενεύομαι με καμιάν απάντηση. Αν σε ρωτούσα "ο ήλιος γυρίζει γύρω από τη γη ή η γη γύρω από τον ήλιο;", κι εσύ μου απαντούσες "ο ήλιος γυρίζει γύρω από τη γη", ούτε τότε θα 'νιωθα έκπληξη. Θα προσπαθούσα μόνο να γνωρίσω τις σκέψεις που προηγήθηκαν για να φτάσεις σ' αυτό το συμπέρασμα. Κι αν κάπου έβλεπα πως έκανες λάθος θα σε διόρθωνα. Αν πάλι έβλεπα ότι δεν είχες λάθος, τότε θα παραδεχόμουν κι εγώ πως ο ήλιος γυρίζει γύρω από τη γη και μάλιστα θα σου ήμουν ευγνώμων που μου έμαθες κάτι καινούργιο.
Λοιπόν τι λες; Να κάνω εγώ τις ερωτήσεις;

Β'  
Είναι το μόνο που βλέπω να μπορεί να γίνει. Γιατί την πρώτη μου ερώτηση βρέθηκα σε αδυναμία να τη δευτερώσω εποικοδομητικά για τη συζήτηση. Κι αλήθεια βιάζομαι να δω τι κρύβει αυτή σου η απάντηση. Άρχισε λοιπόν.

Α'
Ας υποθέσουμε πως εσύ κι εγώ είμαστε οι μόνοι κάτοικοι της γης και πως καθένας μας έχει ένα κήπο από τον οποίο και ζει. Και ο κήπος αυτός είναι ο μόνος πόρος ζωής που έχουμε. Και ας υποθέσουμε πως ένα αυλάκι με νερό ποτίζει τον κάθε κήπο. Εγώ, για να φτιάξω μια πισίνα και να κάνω άνετα το μπάνιο μου εκεί, παίρνω το νερό σου στρίβοντας το αυλάκι του και σε στερώ από τη μόνη πηγή ζωής που έχεις. Ποια θα ήταν η αντίδρασή σου;

Β'  
Θα προσπαθούσα με κάθε τρόπο να πάρω πίσω το νερό που μου πήρες.

Α.
Και με ποιον τρόπο θα το έκανες αυτό;

Β'
Δεν ξέρω ακριβώς. Κάτι θα 'βρισκα. Όπως μπορούσα.

Α'
Εδώ φίλε μου έχουμε ξεκάθαρα τα πράγματα.
Έχεις εμένα που κλέβω το νερό σου.
Τι θα κάνεις;

Β'
Θα έρθω να σου πω ότι το νερό αυτό είναι δικό μου. Γιατί μπορεί κάτι να έπαθες και να μη το θυμάσαι. Και θα σου το ζητήσω πίσω, γιατί, θα σου εξηγήσω, από το νερό αυτό εξαρτάται η ζωή μου.

Α'
Πολύ σωστά. Μια λογική και ευγενική ενέργεια. Λοιπόν εγώ, όταν μου τα πεις αυτά, σου απαντώ πως δεν με νοιάζει αν το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή σου και σε διώχνω κακήν κακώς από το σπίτι μου. Τότε τι θα κάνεις;

Β'
Θα πάρω μιαν αξίνα και θα προσπαθήσω να φέρω το νερό πάλι στον κήπο μου.

Α'
Δεν υπάρχει άλλη αξίνα σε όλη τη γη. Και μόνο μ' αυτήν θα μπορούσες να κάνεις αυτό που είπες.

Β'
Θα μεταχειριστώ κάποιον άλλο τρόπο.

Α'
Ποιον; Πες μου συγκεκριμένα.

Β'
Δεν ξέρω...

Α'
Δεν προχωρεί έτσι η συζήτηση. Γι αυτό θα την βοηθήσω κάνοντάς σου μιαν ερώτηση: Αν εγώ που σου έχω πάρει το νερό και ύστερα από τις αρνήσεις μου στις παραπάνω αιτήσεις σου, σου πω: "Άκουσε γείτονα τι πρέπει να κάνεις και μην στενοχωριέσαι. Θέλεις να ποτίσεις τον κήπο σου. Το καταλαβαίνω. Μπορώ να σε βοηθήσω να λύσεις το πρόβλημά σου. Ξέρεις τι θα πρέπει να κάνεις; Πρωί πρωί κάθε μέρα θα τρως ένα αυγό για να έχεις καθαρή φωνή, θα παίρνεις ένα πανώ που επάνω του θα έχεις γράψει με μεγάλα γράμματα "ΜΗΝ ΚΛΕΒΕΙΣ ΤΟ ΝΕΡΟ", και θα το στήσεις στην είσοδο του κήπου μου. Ύστερα θ' αρχίσεις να φωνάζεις:" Το νερό είναι η ζωή μου", "Ο κήπος θέλει νερό", "Όχι άλλη νεροκλοπή" και ό,τι άλλο παρόμοιο σου κατεβαίνει στο κεφάλι. Ύστερα από αυτό, το νερό θα έρθει στον κήπο σου και πάλι."  
Αν λοιπόν εγώ σου πω αυτά εσύ θα με πιστέψεις και θα τα κάνεις;

Β'
Όχι βέβαια. Ξέρω πως τίποτα δεν θα καταφέρω έτσι.

Α'
Αν όμως τα έκανες δε θα μπορούσε όποιος σε έβλεπε να σε χαρακτηρίσει ηλίθιον;

Β'
Και με όλο του το δίκιο μάλιστα.

Α'
Και μήπως ο μόνος τρόπος που μένει είναι να βγάλεις από τη μέση τον γείτονά σου;

Β'
Δε νομίζω ότι μένει άλλος τρόπος αν θέλω να ζήσω. Ή θα τον κάνω ανίκανον να με βλάψει ή…αν  αυτό δεν το μπορώ… που δεν το μπορώ...

Α'
Ναι... τι; ή;;

Β'
 ...ή θα τον σκοτώσω, πριν αυτός σκοτώσει εμένα, στερώντας μου το νερό.

Α'
Μήπως έχεις δυσκολία να παραδεχτείς πως το νερό είναι στο παράδειγμά μου το περιβάλλον και ο γείτονάς σου αυτός που το μολύνει;

Β'
Όχι. Ταιριάζουν όλα.

Α'
Και ο ηλίθιος που κάθεται και φωνάζει μπροστά στον κήπο δεν είναι οι διαδηλωτές για την προστασία του περιβάλλοντος;

Β'
Ναι, έχεις δίκιο, αυτοί είναι.

Α'
Πείστηκες λοιπόν πως όταν έλεγα πως όσοι διαδηλώνουν ενάντια στη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι ηλίθιοι είχα δίκιο;

Β'
Απολύτως. Όμως ακόμα δεν κατάλαβα πώς, εκείνος που διαδηλώνει υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος εκτός που είναι ηλίθιος, μολύνει το περιβάλλον και πώς εκείνος που δεν πετάει ένα χαρτί στο δρόμο μολύνει κι αυτός το περιβάλλον.

Α.
Είναι πολύ απλό φίλε μου.
Και οι δυο κάνουν ό,τι τους έχει πει ο μολυντής να κάνουν. Αυτός που διαδηλώνει καταναλώνει τον χρόνο του σε ενέργειες αναποτελεσματικές, που δεν του αφήνουν χρόνο για την πραγματική λύση του προβλήματος-το ξεπάστρεμα δηλαδή των μολυντών. Όσο για τον άλλο ηλίθιο που δεν πετάει το χαρτί του στον δρόμο, αυτός μολύνει το περιβάλλον γιατί κι αυτός βαυκαλίζεται με την ιδέα πως έτσι θα λυθεί το πρόβλημα της μόλυνσης, με αποτέλεσμα να εφησυχάζει, ενώ το πρόβλημα όχι μόνον δεν λύνεται, αλλά και μεγαλώνει έτσι.

Β'
Κατάλαβα και σ' ευχαριστώ.

Α'
Τι λες, πηγαίνουμε;

Β'
Πάμε…