ΛΟΣ ΆΝΤΖΕΛΕΣ 1995
Ομιλια για τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών.
Ομιλητής ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Σάντα Μπάρμπαρα Αθανασάκης, Διευθυντής του Τμήματος Ελληνικ΄βν Σπουδών του Πανεπιστημίου.



ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ
Εγινότανε μία εκδήλωση και μου εζητήθηκε να πάω.
Και εγώ όπου δεν το συνηθώ να πηγαίνω σε εκδήλωσες της Παροικίας γιατί μυρίζουνε θάνατο, σε αυτήνε είπα θα πάω γιατί θα εμιλούσε ο κύριος καθηγητής που είναι ωσάν να μιλάει ο εαυτός μου.
Και όλοι οι μεγάλοι της Παροικίας που μερικοί τους λέγε μικρούς ήτανε εκεί.
Και στη συγκέντρωση θα γιορταζόντανε η μνήμη των τριών Ιεραρχών γιατί ήτανε τριάντα Γεναρίου.
Και οι ακροατές ήτανε εξήντα.
Και στη μέση της μάζωξης εκαθόντανε σεμνά σε μία καρέκλα μία μαυρόντυτη όπου εφαινόντανε ωσάν ξένη στους άλλους, έξω από εμένα.
Και η συγκέντρωση αυτή ήτανε παράξενη γιατί έξω από τους θεατές και τα χρειαζούμενα, δηλαδή τις καρέκλες και την έδρα του ομιλητή, εβρισκόντανε και μία οθόνη, πιάνοντας όληνε την επιφάνεια του τοίχου την αντικρινή από τους ακροατές.
Και η οθόνη ήτανε ωσάν του κινηματογράφου αλλά μεγάλη πολύ, όπου έλεγες ότι όλα τα πράματα μέσα στην αίθουσα και ακόμα και η ίδια η αίθουσα μαζί με τους ακροατές όπου εφιλοξενούσε ήτανε ένα μικρό κομμάτι της οθόνης.
Και εκύτταξα οπίσω μου για να ιδώ το προβολικό μηχάνημα και προβολικό μηχάνημα δεν ήτανε. Και ενώ εγώ έψαχνα με τα μάτια μου για το προβολικό μηχάνημα, η οθόνη άρχισε να δείχνει εικόνες. Και επαραξενεύτηκα και είπα μπράβο στους έλληνες που έχουνε προοδέψει και δείχνουνε εικόνες με δίχως μηχάνημα προβολής.
Και η οθόνη έδειχνε στην αρχή μία θαμπή απρόμαυρη εικόνα που μετά έγινε χρωματιστή. Και εξεχώριζες μέσα στο μαύρο κάτι κεφάλια χωρίς πρόσωπο να στριμώχνονται σε έναν στενό χώρο μέσα.
Και κάποτε κάποτε η εικόνα ξαφνικά λίγο εκαλυτέρευε και έβλεπες ότι εκείνο που έδειχνε ήτανε αντικείμενα με σχήμα ανθρώπου, όπου εβρισκόντανε μέσα σε ένα έλος.
Και το έλος ήτανε πράσινο.
Και πράσινα ήτανε και τα αντικείμενα με σχήμα ανθρώπου όπου εβρισκόσαντε μέσα στο έλος και γι αυτό έπρεπε να ξεχωρίζεις τι ήσαντε άνθρωποι και τι ήτανε έλος.
Και οι πράσινοι άνθρωποι ήσαντε φτιαγμένοι από ένα πράσινο μέταλλο και είχανε αρπάγες αντίς για χέρια, χάντρες αντίς για μάτια και δύο κεραίες μικρές ριζωμένες στο κεφάλι τους.
Και με φωτεινά γραμματάκια εφαινόντανε στο μέρος όπου έπρεπε να είναι η κοιλιά τους, τρεις λέξεις που αναβοσβήνανε και έλεγαν οι λέξεις «των τριών Ιεραρχών» και εκατάλαβα από όσα ξέρω πως τα αντικείμενα με σχήμα ανθρώπου δεν ήσαντε άνθρωποι αλλά αυτό όπου λέμε ρομπότ.
Και ένα από τα αντικείμενα με σχήμα ανθρώπου δεν ήτανε πράσινο αλλά καφετί. Και απορούσα ποια να είναι αυτά τα αντικείμενα με σχήμα ανθρώπου.
Και η εικόνα εχάλαγε και εξανάφτιαχνε αμέσως. Και στο βάθος της εικόνας εφανερωνόντανε απάνου στην οθόνη η έδρα του ομιλητή, αυτή όπου εβρισκόντανε αληθινή μπροστά μας. και μετά η έδρα του ομιλητή εξαφανιζόντανε και εφαινόντανε στη θέση της μία ταφόπετρα. Και η ταφόπετρα άλλοτε εμεγάλωνε και έπιανε όληνε την οθόνη, άλλοτε εμίχραινε και εγινόντανε ένα μικρό σημάδι,σαν κάτι όπου συνηθάνε να κάνουνε οι κινηματογραφιστές.
Και με τον ίδιο τρόπο ερχόντανε και εφεύγανε και οι μορφές των τριών Ιεραρχών που τη μνήμη τους είχαμε μαζευτεί να γιορτάσουμε. Και η μορφή τους ήτανε κλαημένη.
Και από αυτά όπου είδα ο νους μου εφωτίστηκε και είπα ότι αυτά όπου βλέπω μέσα στην οθόνη είναι οι ακροατές της μάζωξης ετούτης και ότι ο χώρος όπου έδειχνε η οθόνη ήτανε η αίθουσα όπου ήμασταν όλοι μαζεμένοι.
Και μία γυναίκα που συνέχεια εγελούσε ανέβηκε στην έδρα του ομιλητή και είπε προκαλώ καθίστε στις θέσεις σας. Και εκαθίσαμε στις θέσεις μας. Και εκοίταξα στην οθόνη και έδειχνε ένα αντικείμενο με σχήμα γυναίκας που έλεγε και εκείνο παρακαλώ καθήστε στις θέσεις σας. Και η γυναίκα όπου εγελούσε είπε παρακαλούμε τον κύριο πρόξενο να ανοίξει τη γιορτή μας.
Και ανέβηκε στο βήμα του ομιλητή ο κύριος πρόξενος.
Και στην οθόνη ανέβηκε στο βήμα το καφετί αντικείμενο με σχήμα ανθρώπου.
Και ο κύριος πρόξενος εκάκισε τους έλληνες γιατί δεν ξέρουν την ιστορία του τόπου τους. Και οι ακροατές τον εχειροκρότησαν.
Και η οθόνη έδειχνε την ώρα εκείνη έναν μικρονοΐκόν άνθρωπο όπου εχτυπούσε με ένα μαστίγιο ένανε άλλοτε όπου ήτανε πεσμένος χάμου και όπου το σώμα του ήτανε γεμάτο πληγές, και ο μαστιγοφόρος τονε ρωτούσε γιατί είναι όλο πληγές το κορμί σου και τον εμαστίγωνε.
Και μετά ο κύριος πρόξενος εκατέβηκε από την έδρα του ομιλητή και η γυναίκα που όλο εγελούσε εκάλεσε τον κύριο καθηγητή στην ομιλία του.
Και εκείνος ανέβηκε στο βήμα.
Και με τρόπο εκοίταξα κατά την οθόνη.
Και με ανακούφιση είδα να είναι και εκεί ο ίδιος ο κύριος καθηγητής και όχι κανένα αντικείμενο με σχήμα ανθρώπου στη μέση του. Και ο κύριος καθηγητής εμίλαγε όλο για αληθινή δικαιοσύνη και για αληθινή ελευτερία και για αληθινή ανθρωπιά. Και πουλάκια επετούσανε ανάμεσα από τα λόγια του όπως ανάμεσα από κλαδάκια δέντρου και ομορφαίνανε και την αίθουσα έξω από την οθόνη και την οθόνη.
Και μέσα στην οθόνη εμφανίστηκαν πάλι οι τρεις Ιεράρχες και η όψη τους έδειχνε ωσάν να ελπίζανε. Και στο λόγο του ο κύριος καθηγητής είπε πως για να ξαναέχουμε πολιτισμό οι πλούσιοι πρέπει να δώσουν χρήματα. Και τη στιγμή εκείνη επάγωσε η αίθουσα η έξω από την οθόνη ωσάν να έπεσε το θερμόμετρο πολλούς βαθμούς απότομα.
Και από την οθόνη αφανίστηκε η μορφή των τριών ιεραρχών και του κυρίου καθηγητή και εμφανίστηκαν πάλι τα αντικείμενα με σχήμα ανθρώπου.
Και οι κεραίες τους επετούσαν κάτι μαύρες φλογίτσες. Και η γυναίκα που όλο εγελούσε ευχαρίστησε τον κύριο καθηγητή και ο κύριος καθηγητής εκάθησε.
Και η γυναίκα που όλο εγελούσε είπε ποιος έχει ερωτήσεις. Και κάποιος που ήτανε μεταξοντυμένος και φαινότανε ανυπόμονος εσηκώθηκε και ερώτησε πότε θα γίνουν τα σταφύλια.
Και μία βουή εσηκώθηκε.
Και η μαυρόντυτη γυναίκα αναθάρρησε σάν άκουσε τη βουή.
Και κάποιος αχαμνός που τα μάτια του εβλέπανε καθαρά και που η ματιά του επέρναγε από μέσα από τη γυναίκα όπου όλο εγελούσε και από τους ακροατές και από τους μεγάλους της Παροικίας όπου μερικοί τους λένε μικρούς και από τον τοίχο, εσηκώθηκε και εδιαμαρτυρήθηκε ότι η ερώτηση δεν έχει σύνδεση με τα ειπωμένα από τον κύριο καθηγητή.
Και αμέσως αυτός όπου ήτανε μεταξοντυμένος είπε ότι η ερώτησή που έγινε έχει μεγάλη σημασία.
Και οι ακροατές έδωσαν το δίκιο στον μεταξοντυμενον γιατί τους έχουνε ειπεί ότι οι μεταξοντυμένοι έχουνε πάντοτε δίκιο.
Και η μαυρόντυτη όπου εκαθόντανε στην καρέκλα στο μέσο της σύναξης και όπου είχε πριν θαρρέψει από τη βουή, εξαναμαζώχτηκε πικραμένη.
Και στην οθόνη τα αντικείμενα με σχήμα ανθρώπου αλάλαξαν χτυπώντας τα σίδερά τους το ένα στο άλλο.
Και η γυναίκα που όλο εγελούσε είπε πάλι ποιος θέλει να μιλήσει. Και εσηκώθηκε ο αχαμνός που τα μάτια του εβλέπανε καθαρά πέρα, και είπε ότι η μάζωξη αυτή δεν έπρεπε να γίνει γιατί είναι ένα κορόιδεμα και μία απραξία.
Και κανένας δεν έδωσε σημασία στην κουβέντα του αχαμνού που έβλεπε καθαρά πέρα, όπως δε δίνουνε σημασία οι ιπποπόταμοι στα πουλιά που κάθουνται απάνου τους.
Και ο μεταξόντυτος είπε πρόεδρε σήμερα γιορτάζουμε τους φωστήρες Ιεράρχες, ας φωτίσουμε κι αυτόν τον αφώτιστον.
Και τότε ο αρχηγός των μεγάλων της Παροικίας όπου μερικοί τους λένε μικρούς εσηκώθηκε και ηθέλησε να ανέβει στην έδρα του ομιλητή και να μιλήσει, και αν και ήτανε πολύ αδύνατος ήτανε πολύ βαρύς και δεν ευκολυνόντανε στο περπάτημα. Kαι τότε ο αρχηγός των αντικειμένων με σχήμα ανθρώπου εβγήκε με όλα τα σίδερά του από την οθόνη και επήγε και εμπήκε μέσα στο κορμί του αρχηγού των μεγάλων της Παροικίας όπου μερικοί τους λένε μικρούς.
Και τον εδυνάμωσε με τη δύναμή του.
Και τότε ο αρχηγός των μεγάλων της παροικίας όπου μερικοί τους λένε μικρούς εβάδισε μέχρι την έδρα του ομιλητή.
Και κάτω από το βάρος του έτριξε το σανίδωμα της έδρας του ομιλητή και ένα από τα σανίδια έσπασε.
Και ο αρχηγός των μεγάλων της παροικίας όπου μερικοί τους λένε μικρούς ήτανε ο πλουσιότερος στην παροικία, και όλοι ελέγανε ότι αυτός είχε το δικαίωμα να βάζει τα πράματα στη θέση τους όντας κάποιος τα ανακάτωνε.
Και όταν ο αρχηγός των μεγάλων της παροικίας όπου μερικοί τους λένε μικρούς επήγαινε από τη θέση του στην έδρα του ομιλητή, τα αντικείμενα με σχήμα ανθρώπου μέσα στην οθόνη και οι ακροατές μέσα στην αίθουσα την έξω από την οθόνη εζητωκραυγάζαν. Και όταν έφτασε στην έδρα του ομιλητή απάνου, τότε εχαλούσανε τον κόσμο με τις φωνής και με τις βροντές τους.
Και η μαυρόντυτη γυναίκα που εκαθότανε στη μέση της μάζωξης έκλεινε τα αυτιά της για να μην ακούει.
Και ο αρχηγός των μεγάλων της Παροικίας όπου μερικοί τους λένε μικρούς κοιτάζοντας καλά στα μάτια τον αχαμνό που έβλεπε καθαρά πέρα άρχισε να μιλάει. Νομίζετε ότι με το να πείτε ότι η μάζωξη αυτή είναι ένα κορόϊδεμα και μία απραξία προσφέρετε έργο στην παροικία; Και τι θέλετε να κάνουμε; Να καθόμαστε στα σπίτι μας όταν η πατρίδα κινδυνεύει και θέλει τη βοήθεια μας;
Και ένα ηχερό γέλιο εσηκώθηκε στην αίθουσα την έξω από την οθόνη μετά από τα ύστερα λόγια του αρχηγού των μεγάλων της Παροικίας όπου μερικοί τους λένε μικρούς.
Και όλοι οι ακροατές εγύρισαν και εκοίταξαν ειρωνικά τον αχαμνό που έβλεπε καθαρά πέρα. Και η μαυρόντυτη στο κέντρο της μάζωξης εχώθηκε πιο βαθιά στην καρέκλα της για να μην φαίνεται.
Και ήτανε πικραμένη του φαρμάκου.
Και ο αρχηγός των μεγάλων της παροικίας όπου μερικοί τους λένε μικρούς εσυνέχισε. Σήμερα σε όλη την Ελλάδα τιμάται η μνήμη των τριών Ιεραρχών. Εμείς θα εμέναμε αδιάφοροι επειδή η μάζωξή μας θα ήτανε κορόϊδεμα και απραξία; Οι πρόεδροι των τόσων συλλόγων μας θα εμπορούσαν να μην εσυγκεντρωνόντουσαν την ημέρα αυτήνε κάπου; Συγκεντρώσεις όπως ετούτη είναι η δεύτερη μεγάλη υποχρέωση των συλλόγων μας . Η πρώτη, αν δεν το ξέρετε, είναι να κάνουν όλοι οι σύλλογοι ένανε χορό το χρόνο το ολιγότερο και μερικοί και δύο-οι πιο εύρωστοι οικονομικά.
Ή μήπως νομίζετε ότι επειδή οι σύλλογοι έχουν αυτόν ή τον άλλον τίτλο, κάνει κανένας από αυτούς εκείνο το οποίο ο τίτλος του καθορίζει; Περιμένετε ίσως ο σύλλογος επιστημόνων να μιλάει για τις επιστήμες;
Και ήχησαν πάλι τα ειρωνικά γέλια των ακροατών της αίθουσας της έξω από την οθόνη.
Και τα αντικείμενα με σχήμα ανθρώπου που είχανε μείνει στην οθόνη εγίνανε τώρα ένα
μαύρα υγρό ωσάν λάδι.
Kαι εταράχτηκε η ψυχή μου και εσκέφτηκα ότι η μόνη ελπίδα ήτανε όλα αυτά να είναι ένα κακό όνειρο.
Και αφαιρέθηκα καθώς φαίνεται γιατί ο αρχηγός των μεγάλων της παροικίας όπου μερικοί τους λένε μικρούς μου είπε βλέποντάς με. Σε σας μιλώ. Οφείλετε να με βλέπετε καθώς μιλώ. Εκάματε μίαν παρατήρησιν. Η παρατήρησις αυτή πρέπει να σχολιαστεί. Προσέξατέ με ώσπου να τελειώσω.
Και τότε εκατάλαβα ότι όλα αυτά δεν ήσαντε όνειρο.
Και εσυνέχισε η φωνή.
Ή μήπως θέλετε ο σύλλογος για τον πολιτισμό να φροντίζει για τον πολιτισμό και ο σύλλογος για την Κύπρο να φροντίζει για την Κύπρο; Σοβαρότερες ασχολίες δεν έχουν λέτε σι σύλλογοι και οι πρόεδροί τους; Δεν είναι αυτά δουλειά του Υπουργείου Πολιτισμού και της κυβερνήσεως της Κύπρου; Και δεν σας φτάνει που έχουμε τέτοια ονόματα δώσει στους συλλόγους μας; Εάν δεν ξέρετε πώς λειτουργεί η σημερινή κοινωνία θα πρέπει να μάθετε πρώτα και να μη μιλάτε ωσάν άνθρωπος ακοινώνητος. Όλοι σήμερα επιδιώκουν να πλουτίσουν. Όντας πλούσιοι βοηθούμε να ακούγεται το όνομα της Ελλάδος. Αν  έλληνες πλουτίσουν, αυτό θα είναι για την Ελλάδα μία νέα δόξα μεγαλύτερη από την παλαιά της γιατί σήμερα αυτό είναι το μέτρο με το οποίο μετριέται η μεγαλοσύνη των εθνών. Πρέπει εγώ να σας το ειπώ αυτό; Και οι χοροί και οι συγκεντρώσεις συμβάλλουν εις τούτο το πράγμα επειδή έτσι γνωριζόμαστε και ανταλλάσσουμε ιδέες και κάρτες και κλείνουμε μπίζινες μεταξύ μας. Αν δεν εβρισκόμασταν εδώ, πού θα εβρισκόμασταν ώστε να κλείνουμε δουλειές και να πλουτίσουμε βοηθώντας έτσι την Ελλάδα; Αυτή τη μεγάλη βοήθεια δίνουμε στην Ελλάδα. Αν μπορείτε βοηθήσετε και εσείς. Και αν όχι, τότε σεβαστείτε τους κυρίους προέδρους των συλλόγων, τον κύριο πρόξενο, τον ιερέα και τους λοιπούς έλληνες οι οποίοι εσυνάχτηκαν εδώ ομόφωνα και ομόγνωμα, και σιωπήσετε.
Και ωσάν βροχή ακούστηκαν τα χειροκροτήματα των ακροατών. Και ο αχαμνός που έβλεπε καθαρά πέρα, έβλεπε τώρα κατά την οθόνη, όπου η πράσινη λάσπη ανέβηκε μέχρι το λαιμό των αντικειμένων με σχήμα ανθρώπου.
Και αυτά ήτανε γεμάτα από ευχαρίστηση.
Και η μαυρόντυτη γυναίκα εμίκρυνε πολύ στην καρέκλα της απάνου προσπαθώντας να μη φαίνεται, όσο όπου έγινε μία από τις κούκλες εκείνες όπου παίζουνε τα μικρά παιδιά.
Και εκρύφτηκε σε μία γωνία της καρέκλας.
Και ύστερα ο αρχηγός των πράσινων αντικειμένων με σχήμα ανθρώπου εχώθηκε πάλι στην οθόνη.
Και ο αρχηγός των μεγάλων της παροικίας όπου μερικοί τους λένε μικρούς εκάθησε στη θέση του.
Και τα αντικείμενα με σχήμα ανθρώπου μέσα στην οθόνη όρμησαν στον αρχηγό τους και επροσπαθούσαν να του πιάσουν το χέρι για να τον συνχαρούν.
Και για λίγο το καφετί ρομπότ δεν εφαινότανε από το πολύ το πράσινο.
Kαι η γυναίκα που όλο εγελούσε είπε πρέπει να τελειώσουμε έχει να πει κανείς τίποτε άλλο; Και εσηκώθηκε ο κύριος πρόξενος και είπε φέτος θα γίνω πενήντα χρόνων.
Και εκαταχειροκροτήθηκε.
Και εγώ δεν εμπόρεσα να καταλάβω γιατί.
Και όταν ετελειώσανε τα χειροκροτήματα ο κύριος πρόξενος είπε από την Ελλάδα δεν πρόκειται να πάρετε φράγκο.
Kαι τα χειροκροτήματα έγιναν πολύτερα.
Και ο ηλεκτρολόγος που ρυθμίζει τα μικρόφωνα εμπήκε μέσα στην αίθουσα την έξω από την οθόνη και έκατσε στην καρέκλα όπου ήτανε η μαυρόντυτη χωμένη σε μία γωνία της.
Και ο αρχηγός των μεγάλων της παροικίας όπου μερικοί τους λένε μικρούς είπε από τη θέση του.
Εμείς οι μεγάλοι της παροικίας πάνε τριάντα χρόνια από τώρα, σκεφτόμαστε σοβαρά μήπως πρέπει να έχουμε ένα κτίριο στο οποίο να μπορούνε να παίζουνε τάβλι οι έλληνες και να διασκεδάζουνε γιατί για να μπορεί να εργάζεται κανείς καλά πρέπει να διασκεδάζει στις ελεύθερες ώρες του. Και εκαταλήξαμε στο συμπέρασμα πως είναι απαραίτητο ένα τέτοιο κτίριο. Και αφού εκαταλήξαμε σε αυτό το συμπέρασμα επισκεφτήκαμε τα κτίρια που έχουνε φτιάξει εδώ για τις δικές τους παροικίες το Μαλάουι, η Ζάμπια και η Ουγκάντα, και είδαμε πώς είναι τα κτίρια αυτά ώστε αρχίσαμε να ψάχνουμε και εμείς για κάτι παρόμοιο. Και σήμερα επιθυμώ να δηλώσω από τη θέση αυτή ότι αρχίζει η περίοδος του ψαξίματος και έχω βάσιμες ελπίδες ότι μέσα στα επόμενα είκοσι χρόνια θα έχουμε βρει το κατάλληλο κτίριο.
Και όλοι εσηκώθπκαν και εχειροκροτούσαν όρθιοι και η ώρα ήτανε ώρα για αποχώρηση.
Και οι άνθρωποι αρχίσανε να βγαίνουνε από την αίθουσα την έξω από την οθόνη.
Και από την οθόνη εχαθήκανε τα αντικείμενα με σχήμα ανθρώπου και εμφανίστηκε μία μαύρη κουκκίδα στη μέση της,
Και η κουκκίδα εμεγάλωνε και έγινε ένα τέρας με κόκκινες λουρίδες και με αστέρια στο δέρμα του.
Και το Θηρίο άνοιξε το στόμα του και εκατάπιε τον κύριο καθηγητή και όλα όσα είπε.
Και εσκέφτηκα και είπα μέσα μου ότι αν ήσαντε όλοι οι κύριοι καθηγητές εκεί, δεν θα τους εχώραγε το στόμα του θηρίου.
Και ακούγονταν οι βρυχηθμοί και τα ρεψίματα του θηρίου γιατί εδυσκολευόντανε γα χωνέψει τον κύριο καθηγητή και τα λόγια του.
Και η μαυρόντυτη γυναίκα ήρθε τρέχοντας κοντά μου και μου είπε κρυώνω.
Και την επήρα και την έβαλα στο στήθος μου κάτου από το πουκάμισό μου και σε λίγο άκουσα αναφιλητά να βγαίνουν από το στήθος μου.
Και επήρα τη μαυρόντυτη γυναίκα μαζί μου στο σπίτι μου για να μην πεθάνει από το κρύο ώσπου να έρθουνε ζεστότερες ημέρες.
Και καθισμένος το βράδυ στο δωμάτιό μου και όπως εσκεφτόμουνα τα όσα εγίνανε είπα στον εαυτό μου τι δουλειά είχα εγώ ανάμεσά τους.