21 ΜΑΡΤΗ-ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ
    
α.

ΓΙΑΤΙ ΑΓΑΠΩ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ;

Γιατί αγαπώ την ποίηση; Γιατί με ειρωνεία
Αυτή ποτέ της δεν γελά σ' ό,τι από μένα ακούσει.
Ποτέ της δε μ' απόδιωξε σ' οποιαν κι αν είχα χρεία
και πάντα ανοι' την πόρτα της το χέρι μου α' την κρούσει.

Γιατί αγαπώ την ποίηση; Γιατί το πρόσωπο της
ποτέ της δεν απόστρεψε μ' αηδία ή με φρίκη
όταν επάνω στο κορμί τ' ωραίο και λεπτό της
τις ήττες μου εξέχυνα πασκίζοντας για νίκη.


β.

ΠΟΙΗΣΗ

Ευλογημένο μου χαρτί
και άγιο μου μολύβι
θεούς σας λέω κι ακριβούς
φίλους κι αγαπημένους,
Μαζί σας λύπη δε χωρεί
και σκέψη οργισμένη-
χαρά μαζί σας, θαλπωρή,
κι η λύπη περασμένη.
Εσείς μητέρα κι αδερφός
και κόρη αγαπημένη
εσείς αγέρας δροσερός
σε γη ηλιοκαμένη.

Εσείς δροσιά, εσείς πηγή,
στης έρημου τα πλάτη
σεις της ελπίδας η αυγή
στου σκότους τ' άγρια βάθη.
Χαρτί μου και μολύβι μου
και τη ζωή χρωστώ σας
και το μικρό καλύβι μου
σας το χρωστώ δικό σας'
μπορείτε να 'χετε οίηση
και παίνεμα γιατί
χωρίς εσάς η ποίηση
δε θα 'ταν δυνατή.

γ.
Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΑΝΟΔΟΣ

Και θα περάσουν τα χρόνια,
και τα θριαμβικά τώρα επελαύνοντα
σουρεαλιστικά πυροτεχνήματα
θα σβήσουν.

Και τ’ άστρα πάλι θα φανερωθούν
αχάλαστα
και φωτεινά
κι αιώνια-
και τ’ άστρα πάλι θα φανερωθούν
της αναπνιάς και του σφυγμού,
κι οι μάρτυρες του μέτρου.

Και πάλι του ήρεμου πάνω στη γη βαδίσματος
του γνωστικού ανθρώπου οι ρυθμικοί οι χτύποι
στης ποίησης θ’ αντηχούνε τα πλακόστρωτα.

Και πάλι ο λόγος θ’ ακουστεί ο απλός
που φοβισμένος τώρα
όπως πουλάκι κάτω απ’ τα φτερά της μάνας γλώσσας χλιαίνεται
για να γλιτώσει από την καταιγίδα που έρχεται
φέρνοντας το χαμό
για τα ακαταλαβίστικα τα έργα
και τις ελεύθερες γραφές
του ασυνείδητου και του τυχαίου.
 


δ.

ΕΦΗΜΕΡΗ ΣΤΙΓΜΗ

Τα πάντα στην τέχνη πρέπει ο ποιητής να θυσιάσει
αν θέλει να 'ναι ποιητής.
Σκλάβος της ποίησης να γίνει πρέπει,
και να υποφέρει,
και κατω απ’ το άρμα της να λειώσει   
με την ελπίδα απ' ό,τι γράψει να σωθούν πεντ' έξη
στίχοι,
που, με τη σειρά τους,
την ψυχή θα σώσουν του ποιητή.

Γιατί δεν είναι ο ποιητής κέντρο του σύμπαντος.
Μία εφήμερη στιγμή είναι, που από μέσα της
το πνεύμα των προϋπαρξάντων ποιητών περνά,
τρέχοντας προς το μέλλον
στον ποιητή εκείνον
που έτοιμος κι αυτός όντας
για την δική του θυσία,
θα την συνεχίσει.
 


ε.

Η ΚΟΡΔΕΛΙΤΣΑ ΤΗΣ ΛΩΡΑΣ

Ποίηση διαβάζουμε και αγωνιούμε
μη όλο το βάθος της δεν αιστανθούμε.
Και γράφουμε... και συλλαβές μετράμε…
Αλλ' άδικα το χρόνο μας χαλάμε:

Από το άλφα της μέχρι το ωμέγα
η ποίηση όλη με ό,τι κλείνει μέγα
στης Λώρας μέσα ήταν τη φωνίτσα
όταν της τράβηξα την κορδελίτσα.

Χαράστους όσους η ζωή αξιώνει
και τέτοιαν αίσθηση τους φανερώνει;
να γεύονται έστω λίγες εδώ κάτου
σταγόνες απ' τη δρόσο του Θανάτου.

              ---



στ.

Η ΓΛΥΚΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΨΑΡΑΔΙΚΟΥ

Η γλυκιά γυναίκα του ψαράδικου της Τρίπολης
με λευκό δέρμα και χέρια βελούδινα
με το πρόσωπο αθώο σαν την αυγή
και με τα μάτια τα γεμάτα γλύκα
στην αγορά εβγήκε
και να κάνει περιμένει τις φωτοτυπίες της.

-Γυναίκα όμορφη πέρασε πρώτη.
-Εγώ πριν από έναν ποιητή;
-Χωρίς την ομορφιά σου
η ποίηση δε θα τραγουδούσε.
-Δίχως την ποίηση
θα πήγαινε μαζί κι η ομορφιά μου.

Μα κιόλας
η ψυχή
με εικόνες είχε πλημμυρίσει
ακτών μαγευτικών
γλυκόλαλων Νηριϊδων
και παραδείσιων των βυθών της θάλασσας
ερωτικών πλασμάτων.



ζ.


  ΜΕ  ΤΗΝ  ΠΟΙΗΣΗ

Δεν είναι για να δρέψω δάφνης φύλλα
που ατέλειωτα μαυρίζω άσπρα φύλλα-
για να  ’χω λίγο φως μέσα στον Άδη
τρυπίτσες μόνο ανοίγω στο σκοτάδι.

Αν λίγο με την ποίηση ασχολούμαι
δεν είναι ποιητή για να με πούνε-
μ'  αυτά τα ποιηματάκια όπου γράφω
αλλάζω μόνο θέση μες στον τάφο.




η.

Κι αν οι άνθρωποι χλευάζουν τους ποιητές,
κι αν μιαν αντίμαχη και δολερή πραγματικότητα
έχουν γι αυτούς χτίσει, και του λόγου τους αν
την ομορφιά με ασχήμιες ατελείωτες
βρωμίζουν, μα εκείνοι μια δύναμη κατέχουν
που πάνω από κάθε εφήμερο τους ανυψώνει
και σε σφαίρες άλλες, γι άλλους απροσπέλαστες
τους φέρνει, εκεί που ασχήμιες δε φτάνουν.
 
Κι εκεί ζουν, ήσυχοι από ξένες παρουσίες
και το λόγο τους εκεί ανυψώνουν
απείραχτον, πάναγνο, καθάριο, και μ' αυτόν
χτίζουνε τον δικό τους κόσμο.
Και μέσα σ΄αυτόν σπουδάζουν και ιερουργούν
και με ποίηση όλο τον στολίζουν.



θ.

Όπως το τραίνο μπαίνοντας στον έρημο σταθμό
δίνει ζωή σ' αντάλλαγμα για τη φιλοξενία
έτσι της θείας ποίησης η ιερή μανία
δίνει ζωή στον πένθιμο της ζήσης μου ρυθμό.



ι.

ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ

Χωρίς μελάνι γράφεται ένα ποίημα
Μα όχι δίχως αίμα.
Ποτάμι γίνεται χωρίς νερό
Μα όχι δίχως ρέμα.

Αλαφροίσκιωτες κυρές
Και νέοι μαρμαρωμένοι
Για παραμύθια είναι καλοί
Μα για την ποίηση ξένοι.

Η γελασμένη κοπελιά
Του ήλιου η ώρια δύση
Τ' ανθένιο μοσκοβόλημα
Η μαγεμένη φύση,

Είναι καλά για χαρωπά
Κι ανεύθυνα παιχνίδια
Μα για της ποίησης τη γιορτή
Τα μέτρα δεν είναι ίδια.

Η ποίηση είναι άστραμμα
Σε φονικό λεπίδι.
Η ποίηση είναι μισεμός
Γι αγύριστο ταξείδι.



ια.
ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Βρίσκομαι στο αεροδρόμιο. Μπαίνω στο καφέ του. Βλέπω τον γάλλο ποιητή Ελβυτέρ μόνον του σε ένα τραπεζάκι.
Τον πλησιάζω.
-Κύριε Ελβυτέρ, μου επιτρέπετε;
-Παρακαλώ.
-Είμαι δημοσιογράφος. Θα μπορούσα να σας ρωτήσω μερικά πράγματα;
-Φίλε μου από λεφτό σε λεφτό φεύγει το αεροπλάνο μου.
-Ως τότε λοιπόν. Κύριε Ελβυτέρ είστε ένας αναγνωρισμένος ποιητής. Έχω εδώ το νεότερο βιβλίο σας που έχει τον τίτλο «Τα πουλιά της νύχτας» και που όπως μαθαίνω έχει γίνει ανάρπαστο…
-Πράγματι έτσι είναι.
- Ο Ελύτης εχει πει οτι «οι κακοί ποιητές τρέφονται από τα γεγονότα, οι μέτριοι από τα αισθήματα, και οι καλοί από τη μετατροπή του τίποτε σε κάτι.» Σε ποια κατηγορία κατατάσσετε τον εαυτό σας;
-Δεν έχω κατηγορίες στις οποίες να κατατάσσω τους ποιητές. Επομένως δεν μπορώ να κατατάξω σε κάποια κατηγορία και τον εαυτό μου.
Όταν διαβάζω ένα ποίημα, δικό μου ή ξένο, αρκούμαι να λέω στον εαυτό μου «αυτό το ποίημα μου άρεσε» ή «αυτό το ποίημα δεν μου άρεσε».
-Από τους μεγάλους ποιητές ποιον ξεχωρίζετε; Και είχατε κάποτε κάποιον ποιητή σαν πρότυπό σας για να γράψετε;
-Δεν ξεχωρίζω ποιητές. Κάθε ένας που γράφει ποίηση είναι για μένα ποιητής.
Δεν υπάρχουν εργαλεία για την μέτρηση της μεγαλοσύνης ενός ποιητή ή της ποίησής του. Εκτός αν εννοείτε μεγάλους τους ποιητές που τους διαβάζουν πολλοί άνθρωποι. Όμως αυτό δεν είναι κριτήριο μεγαλοσύνης ενός ποιητή.
Αν είναι μεγάλη ή μικρή μία ποίηση κανένας δεν μπορεί να το πει, και ότι και αν πει σχετικά, θα είναι αδιάφορο έως ανώφελο.
- Νομίζετε ότι ο ποιητής πρέπει να εκφράζει την εποχή του ή όχι;
-Ο ποιητής εκφράζει τον εαυτό του.
Αν η κοινωνία κρίνει ότι την εκφράζει ο τάδε ή ο δείνα ποιητής, αυτό δεν ενδιαφέρει τον ποιητή.
-Ο Αριστοφάνης λέει ότι τα παιδιά τα εκπαιδεύουν οι δάσκαλοι και τους ενήλικους οι ποιητές. Συμφωνείτε με αυτό;
-Με φέρνετε αντιμέτωπο με τον Αριστοφάνη. Όμως πρέπει να πω αυτό που νομίζω. Η ποίηση δεν εκπαιδεύει. Ευφραίνει ίσως, θαυμάζεται ίσως, όμως δεν νομίζω ότι, στους νεότερους αιώνες τουλάχιστον, διδάσκει.
Η ποίηση είναι ένα άλλο είδος γραπτού λόγου.
Μάλιστα όχι μόνον η ποίηση δεν διδάσκει, αλλά και αν κάποιος χρησιμοποιήσει τα βιβλία, είτε της ποίησης είτε του πεζού λόγου για να αποκτήσει γνώμονα ή τρόπο ζωής, εγκληματεί κατά της ανθρωπιάς του.
Τα βιβλία δεν ανοίγουν ορίζοντες όπως γενικώς θεωρείται. Μάλλον τους κλείνουν.
-Πώς το εννοείτε αυτό;
-Αν κάποιος διαβάσει πέντε ή δέκα βιβλία, και περιμένει να «διδαχτεί» από αυτά, θα διδαχτεί λίγα μόνον πράγματα, και η ζωή του θα στραφεί προς μία κατεύθυνση-εκείνη που του υπέδειξαν τα βιβλία που διάβασε. Όμως υπάρχουν πάρα πολλά άλλα βιβλία που δεν θέλησε ή που δεν πρόλαβε να διαβάσει, και πάρα πολλοί άλλοι δρόμοι εκτός από εκείνον που του υπέδειξαν όσα βιβλία διάβασε. Έτσι περιορίζει τους πνευματικούς ορίζοντές του σε όσα του έδωσαν τα λίγα βιβλία που έτυχε ή του υποδείχτηκαν να διαβάσει, και ίσως ήδη έχει «διδαχτεί» στραβά από αυτά.
Γι αυτό είμαι κατά των βιβλίων και της ανάγνωσής τους.
Τα βιβλία βλάπτουν την ανθρωπότητα.
-Όταν κάποιος επιλέγει βιβλία που κατά γενικήν ομολογία είναι εμπνευσμένα και οδηγούν προς το καλό τους ανθρώπους, βιβλία που ίσως και να έχουν διαβαστεί από πολλές γενιές ανθρώπων, θεωρείτε ότι και αυτά τα βιβλία μπορεί να βλάφτουν τους ανθρώπους;
-Αυτά αναμφισβήτητα τους βλάπτουν. Γιατί διαιωνίζουν βολικές καταστάσεις και καθιερώνουν πρακτικές δια μέσου των αιώνων, καθηλώνοντας έτσι τους ανθρώπους στα πεπατημένα, και φράζοντάς τους το δρόμο για πρόοδο. Φυλακίζουν το πνεύμα τους στα σίδερα που έχουν χτιστεί από παλιά, από κείνους που έχουν γαλουχηθεί με τα ίδια αναγνώσματα, όσο καλά και αν θεωρούνται αυτά.
Είπατε ότι μερικά βιβλία οδηγούν προς το καλό τους ανθρώπους. Όμως αγαπητέ κύριε ποιος ορίζει τι είναι «καλό» και τι είναι «κακό»;
Το καλό τώρα, μετά από λίγο μπορεί να είναι κακό. Τα καλό για σας μπορεί να είναι κακό για κάποιον άλλο, και το αντίθετο.
-Ο Καρυωτάκης, ένας από τους μεγάλους δικούς μας ποιητές, είπε ότι η ποίηση είναι το καταφύγιο που φθονούμε. Συμφωνείτε με αυτόν τον ορισμό για την ποίηση;
-Μου αρέσει η ποίηση του Καρυωτάκη.
Ο Καρυωτάκης πονούσε.
Και μετρίαζε τον πόνο του με την ποίηση.
Αν είχε χαρά αντί για πόνο, δεν θα έγραφε. Με την έννοια αυτή είναι που φθονούσε την ποίηση.
-Μιλήσατε για πόνο και χαρά. Πιστεύετε ότι η ποίηση, είναι πηγή χαράς για τους ανθρώπους;
-Η χαρά είναι βάρβαρο συναίσθημα.
Η  ποίηση από τη φύση της δεν δίνει χαρά. Σκοπός της είναι να είναι όμορφη, ώστε όντας υποφερτή να μην απορρίπτεται, για να μπορεί έτσι να περνάει τον πόνο στους θαυμαστές της-δηλαδή στους ανθρώπους.
-Έχω να σας παρατηρήσω ότι αν και έχετε τη γνώμη ότι τα βιβλία βλάπτουν, όμως γράφετε…
-Δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Είναι μια ανάγκη για μένα.
(χαμόγελο)
Αν δεν έγραφα, δεν θα ήμουν εδώ απαντώντας στις ερωτήσεις σας ενώ περίμενα το αεροπλάνο.
(Μεγάφωνο: παρακαλούνται οι επιβάτες της πτήσης 138Β της  AIR FRANCE να προσέλθουν στον έλεγχο των εισιτηρίων.)
Όμως συγχωρήστε με, πρέπει να πηγαίνω.
-Καλό σας ταξίδι κύριε Ελβυτέρ.
-Ευχαριστώ. Καλή σας μέρα.
                    
                         ---------


ιβ.

ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

Ημέρα της ποίησης. Στα χαρτιά μόνον όπως και όλες οι άλλες «ημέρες».
Ημέρα της ποίησης.
Ημέρα του λόγου πες.
Μα πού είναι ο λόγος στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση-τους εκφραστές υποτίθεται των ενδιαφερόντων του λαού;
Τραγούδια, τραγούδια, τραγούδια.
Και σήμερα όπως πάντα τραγούδια.
Τραγούδια που γεμίζουν τις ώρες των εκπομπών, βοηθώντας τους ομιλητές να μη μιλούν.
Γιατί δεν έχουνε να πούνε κάτι
Έτσι μένει βουβός ο κόσμος μας.
Ακούγονται μόνο οιμωγές.
Κι αυτές μόνο μέσα σε τραγούδια.
Ο άνθρωποι του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης βουβοί. Κάποιοι ίσως να πουν πόσοι τραγουδιστές γεννήθηκαν σαν σημερα.
Κατόπιν βουβαμάρα.
Ή τραγούδια.
Που είναι το ίδιο.
Ξορκισμένος ο λόγος στα χρόνια μας.
Διαφημίσεις, σειρές, ταινίες.
Κανείς δεν μιλάει.
Όλες τις ημέρες.
Όλο το χρόνο.
Και τραγούδια.
Τραγούδια.
Δηλαδή κονσερβαρισμένος λόγος.
Όπως κονσερβαρισμένο φαγητό.
Χωρίς τη φρεσκάδα, την ποικιλία και την πρόοδο της ομιλίας και της  Ζωής.  
Δεκάδες σταθμοί με αθλητικό πρόγραμμα.
Δεκάδες σταθμοί με θρησκευτικό περιεχόμενο.
Εκατοντάδες σταθμοί με τραγούδια.
Ένας σταθμός για το λόγο; Όχι.
Ένας σταθμός γα την ποίηση ν’αστράψει ο τόπος;
Όχι.
Και του χρόνου.



ιγ.

Oι ποιητές είναι σαν εκείνα τα γράμματα που από λάθος διεύθυνση ή από αφηρημάδα του ταχυδρόμου πηγαίνουν σε λάθος προορισμό, τη γη, που είναι τελείως διαφορετικός από εκείνον για τον οποίο ήσαν προορισμένοι.
Kαι πνιγμένοι στις κοροϊδίες και τις προσβολές των γήινων, και ώσπου να ξαναβρεθούν στα πάτρια εδάφη, μπορούν μόνο να επιζούν μέσα στη γήινη κόλαση, αναλογιζόμενοι σαν μέσα σε όνειρο τον άλλο, τον δικό τους κόσμο.
Αυτός ο αναλογισμός και αυτό το όνειρο είναι ότι λένε οι γήινοι ποίηση.