ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ

ΠΡΑΞΗ ΠΡΩΤΗ ΣΚΗΝΗ ΔΕΥΤΕΡΗ
Βράχα Ευρυτανίας. Πλατεία του χωριού με χωρικούς.
Ο ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΥΒΑΣ μόνος.' Ενα παιδί μπαινοβγαίνει τοποθετώντας καρέκλες
ΚΟΥΒΑΣ
Αν η πατρίδα ήτανε Θεός,τόσα μαρτύρια πού 'χω για χάρη της τραβήξει τους τελευταίους μήνες,θά'χα εξασφαλίσει τον Παράδεισο.Τα πόδια μου δίπλα το 'να στ' άλλο δε στάθηκαν όλον αυτόν τον καιρό.Το άντερο μου στρογγυλεύει μια φορά την εβδομάδα μόνο,και τ' αδέρφι του Θανάτου λες και μ' έχει σιχαθεί και δε με πλησιάζει-νά 'δινε ο Θεός να 'τανε οικογενειακό τους… Ο ίδιος τόπος δυο
φορές δε μ' έχει δει. Μα κι αν τέτιο ακοινώνητο αγρίμι έχω γίνει εγώ, όμως πάνω στο κεφάλι μου μια κοινωνία ψειρένια ολόκληρη ανθεί,χαρά γεμάτη κι ευτυχία.
Κι ενώ σπάνια εγώ να κλείσω μάτι,έχω για πάντα κλείσει τα μάτια σε καμπόσους Ιταλούς.Που αν η πατρίδα δεν εκέρδισε πολλά από το θάνατο τους,εγώ όμως γδύνοντάς τους εκατάφερα η πατούσα μου να μη βογγάει σε κάθε
βήμα μου γυμνή,κι ο ώμος μου να νιώθει ότι παίρνει μέρος στην πρόοδο,αφού τώρα κουβαλάει όχι το γκρα του παπούλη μου,αλλά Ενφιλ Ιταλικό,τελευταία μόδα στο ντύσιμο του αντάρτη.
Δεν παραπονιέμαι.Καλύτερα μ' αρέσει ετούτη η ζωή,παρά αυτή που ζούσα στο χωριό μου πριν να βγω αντάρτης,και που ακόμα ζουν οι χωριανοί μου.Το σπίτι τους είναι μπακάλικο,και το μποστάνι τους μανάβικο των Γερμανοϊταλών,που παν και παίρνουν ό,τι θέλουν από κει.Με διαφορά μονάχαότι δεν πληρώνουν.
Παραγωγοί και να πεθαίνουμε από την πείνα! Κακό πράγμα η σκλαβιά-να μην ορίζεις της δουλειάς σου τον καρπό…
Μα γι αυτό έγινα αντάρτης,για ν' αλλάξει τούτη η κατάσταση και να γίνουν πάλι αφεντικά στο χωράφι του ο αγρότης και στο μαγαζί του ο τεχνίτης.Και μπήκα σε αντάρτικο που κάνει καλά τηδουλειά του,γιατί μέσα σ' ένα χρόνο έχουμε καταφέρει να γίνουμε υπολογίσιμοι αντίπαλοι για τους Γερμαναράδες.Ο καπετάνιος μας-Θεός να τον φυλάει-τά 'χει ξεκαθαρισμένα τα πράγματα στο μυαλό του:λευτεριά της πατρίδας πρώτα από τον ξένο κατακτητή,και ύστερα λευτεριά από τους ντόπιους,τους Ελληνες φασίστες που μας πίνουνε το αίμα όχι με όπλα Γερμανικά,αλλά με τα όπλα του χωροφύλακα σημαδεύοντας μας. Μιαν απορία έχω μόνο,γιατί,ενώ όλα πάνε πρίμα στο ανταρτικό μας,τον καπετάνιο τόνε βλέπω στενοχωρημένον ώρες ώρες.Και πρόσεξα ότι η στενοχώρια τόνε πιάνει όταν γυρίζει ο καπετάν Θωμάς και του φέρνει μαντάτα από τα μεγάλα κεφάλια της Αθήνας.Ο Θεός να δώσει φώτιση σε όλους για το καλό της πατρίδας.
(Μπαίνει ο Τζαβέλας)
Ποιος είσαι συ; Πώς πέρασες;
ΤΖΑΒΕΛΑΣ
Η απάντηση στην πρώτη ερώτηση είναι εύκολη:Τζαβέλας.Ως για τη δεύτερη γαμώ τα κερατά σας.Ελληνας είμαι.Τι άλλο έπρεπε να 'μαι για να μ' αφήσει ο σκοπός σας να περάσω;
ΚΟΥ.
Εχθρός του εχθρού μας.Αλλά αφού σ' άφησε ο Δήμος να περάσεις θα πει πως
Από τα Τοπάλια-ξέρεις το Σταύρο τον Αγρικούδη;
ΤΖΑ
Αν τον ξέρω;Πρώτοι φίλοι είμαστε.Και στο κόμμα μαζί μπήκαμε.Αλλά με πρόλαβε κι έχει δυο μήνες αντάρτης τώρα.Είναι μαζί σας;

ΚΟΥ
Και βέβαια είναι μαζί μας.Τώρα είναι στο ρέμα κάτω,με την πρώτη διμοιρία.
ΤΖΑ
Πότε μπορώ να τον δω;
ΚΟΥ
Κάτσε τώρα να δεις πρώτα κάτι άλλο και ύστερα βλέπεις το Σταύρο.
ΤΖΑ
Σαν τι να δω;
ΚΟΥ
'Ενα δικαστήριο. Ενα στρατοδικείο.Πάνω στην ώρα ήρθες.Δικάζουμε το Μαραθέα.
ΤΖΑ
Πιάσατε το Μαραθέα;
ΚΟΥ
Τον πιάσαμε χτες και σήμερα δικάζεται.Διαταγή του Αρη.
ΤΖΑ
Είναι δω ο Άρης;
ΚΟΥ
Οχι.Είναι στη Θήβα με το Μπελή.
ΤΖΑ
Ποιο Μπελή;
ΚΟΥ
Το Νάκο το Μπελή.
ΤΖΑ
Το Νάκο το Μπελή!;..
ΚΟΥ Ναι.
ΤΖΑ
Το Νάκο το Μπελή τον αρχιληστή;
ΚΟΥ
Ήτανε αρχιληστής.Τώρα είναι Καπετάνιος στο Αντάρτικο.
ΤΖΑ
Πώς έγινε αυτό;.
ΚΟΥ
Πώς θα γινότανε αλλιώς-ο Καπετάνιος μου τόκανε.
ΤΖΑ
Πώς είναι ο Άρης;
ΚΟΥ
Δεν τον έχεις δει;
ΤΖΑ
Αν τον είχα δει θα σε ρώταγα πώς είναι;Ακουστά έχω μόνο πολλά και δεν ξέρω να τα πιστέψω ή όχι;

ΚΟΥ
Απόσα άκουσες βάλε κι άλλα τόσα και θα έχεις μιαν εικόνα του Άρη.
(Μπαίνει ένα παιδί κουβαλώντας καρέκλες)
Αντε σπόρε, αργείς.
ΠΑΙΔΙ
Μη βιάζεσαι πατριώτη.Η μάνα σου έκανε εννιά μήνες να σε βγάλει
ΚΟΥ
Αντε και λίγα τα λόγια σου.
ΠΑΙ
Κι ας σε είχε μπάσει σ' ένα λεφτό (βγαίνει).
ΚΟΥ
Εξυπνάκιας..
ΤΖΑ
Τι καρέκλες είν' αυτές;
ΚΟΥ
Εδώ θα γίνει η δίκη.
ΤΖΑ
Πες μου για τον ' Αρη.Για να κάνει καλά τον τίγρη το Μπελή πρέπει νάναι ο ίδιος λιοντάρι.
ΚΟΥ
Ο καπετάνιος μου με τους κακούς γίνεται κακότερος.Με τους Ιταλούς γίνεται αρκούδα.Με τους Γερμανούς γίνεται τίγρις.Και με τους προδότες φωτιά γίνεται και τους καίει.Ο Θεός λέω έκατσε και λογάριασε πριν τόνε κάνει."Στάσου" είπε,"εκείνοι οι ' Ελληνες χαίρι και προκοπή έχουνε να δούνε από τότε που γινήκανε κράτος.Από τη μια οι Τούρκοι,από την άλλη οι Εγγλέζοι,ύστερα οι πολιτικοί με τα κόλπα τους,τους έχουνε ταράξει".Και σα Θεός που είναι και ξέρει τα μελλούμενα,συνέχισε:"Σε λίγο μέρχονται οι βασιλιάδες και οι Πάγκαλοι με τις δικτατορίες τους,οι Γερμανοϊταλοί μετά,ύστερα οι προδότες… οι μαυραγορίτες...Θα χαθούνε οι  Ελληνες ολότελα.Ας τους φτιάξω τον Άρη να τους γλυτώσει". Εφτιαξε λοιπόν την εικόνα του,την έβαλε μέσα στο πουλί του γερο-Κλάρα,κι εκείνος πήρε την Κλάραινα και πήγε στο κρεββάτι.Και το πώς πρέπει να είναι φτιαγμένοι οι καπεταναίοι,ο Θεός μόνο το ξέρει,ενώ εμείς το μαθαίνουμε κυττάζοντας τον Καπετάνιο μας.Πρώτος στη μάχη,τελευταίος στο φαϊ,απών στην ξεκούραση.Αν δει ξυπόλυτον αντάρτη θα του δώσει τ' άρβυλα του.Αν δει στενοχωρημένον αντάρτη θα γίνει καραγκιόζης να τον διασκεδάσει.Και στη χαρά του αντάρτη χαίρεται περσότερο αυτός.
Ζητάει όμως και πολλά από τον αντάρτη-τι πολλά;-όλα:τη ζωή του.Και τη ζωή εδώ που τα λέμε,και να τη χάσεις δεν ξέρεις πως την έχασες και δε σε νιάζει.Μα όσο την έχεις θέλει ο Καπετάνιος να τηνε κρατείς λεβέντικη,τίμια,κουμουνιστική.' Εκανε ο αντάρτης μια βρωμιά-μιαν αδικία;Θα τη χτυπήσει ο Καπετάνιος τόσο γερά που μαζί της πάει κι ο αντάρτης.
ΤΖΑ
Από στρατηγική γνωρίζει;
ΚΟΥ
Σα να πολέμαγε πρι να γεννηθεί.
ΤΖΑ
Παίρνει αποφάσεις γρήγορα;
ΚΟΥ
Πιο γρήγορα απ' ότι πήρε σένανε να το ρωτήσεις.
ΤΖΑ
Τόνε φοβούνται οι εχθροί;Τον σέβονται οι φίλοι;

ΚΟΥ
Για ένα τέτιον άντρα οι εχθροί πολλές φορές φοράν το ρούχο της φιλίας για να μη γνωρίζωνται.Αυτός ατάραχος τραβά μπροστά με του λαού την ευτυχία για σημαία του.Και ποιος τόνε φοβάται-ποιος τον σέβεται δε λογαριάζει.Μόνο αν κανείς θέλει να του χαμηλώσει τη σημαία που κρατεί,τότε αυτός για κείνονε ειν' εχθρός και τον συντρίβει.Κι έτσι όπως πάει-μα την πίστη μου-αυτή η σημαία θα φτάσει ακέρια στον προορισμό της-Θα δούμε την πατρίδα λεύτερη και γρήγορα.
ΤΖΑ
Πολύ σίγουρος είσαι για τον καπετάνιο σου.
ΚΟΥ
Τζαβέλα έχεις τύχει σε σεισμό;Προτού αρχίσει η γης να τρέμει ακούγεται ένα βουητό-του σεισμού προάγγελος-κάτω από τη γη,που παραξενεμένα το ακούν τ' αυτιά,μα που όποιος έχει μυαλό και νιώθει καταλαβαίνει πως όπου νάναι έρχετ' ο σεισμός Έτσι κι όποιος έχει μάτι καθάριο, τότε μόνο που θα δει τον καπετάν  Αρη,καταλαβαίνει πως όπου νάναι έρχετ' ο σεισμός που θα σαρώσει τους φασίστες.
ΠΑΙ
Όλα έτοιμα συναγωνιστή!
ΚΟΥ ' Ετοιμα;
ΠΑΙ
Στην τρίχα.
ΚΟΥ
Πάω να δω αν είναι έτοιμοι οι ένορκοι και ο δικαστής.
(Βγαίνει)
ΠΑΙ
Καινούργιος σύντροφε;
ΤΖΑ Ναι.
ΠΑΙ
Θα μείνεις ή θα φύγεις;
ΚΟΥ
Θα μείνω.Γιατί να φύγω;
ΠΑΙ
Από την καλοπέραση.Περσότεροι φεύγουνε από κείνους που έρχονται,παρά μένουν.
ΤΖΑ
Εγώ είμαι σκληρό καρύδι.Θα μείνω.
ΠΑΙ
Τότε ταιριάζουμε.Κι εγώ είμαι σκληρό καρύδι. (Μπαίνουν τρεις γέροι) -Καθήστε εδώ γέροντες!
Α' ΓΕΡΟΣ
Καλλίτερα λέω είναι έτσι.Κι αν κάναμε λάθος εμείς το κάναμε.
ΒΤΕΡΟΣ
Και θα το διορθώσουμε.
ΓΤΕΡΟΣ
Εμείς το κάναμε,εμείς θα το διορθώσουμε.
ΑΤΕΡ
Όχι ο μπράβος του Μεταξά.
ΒΤΕΡ
' Οχι ο χωροφύλακας του βασιλιά.
Γ'ΓΕΡ
Όχι ο προδότης του Τσολάκογλου.
ΑΤΕΡ Όχι.Εμείς.
ΒΤΕΡ Εμείς.Εμείς.
ΓΤΕΡ
Εμείς. Παράξενα που ακούγεται αυτή η λέξη!..
ΑΤΕΡ Ναι,παράξενα..
ΒΤΕΡ
Είναι που είχαμε να τηνε πούμε πολύν καιρό.
ΓΤΕΡ
Και σα νάμαστε ένοχοι που τηνε λέμε.
ΑΤΕΡ
Και σαν αυτό το δικαστήριο να στήθηκε για μας.
ΒΤΕΡ
Ενώ εμείς στήσαμε κι αυτό και θα στήσουμε κι όσα άλλα πρέπει να στηθούνε.
ΓΤΕΡ
Ωσπου νάρθει η άγια ώρα που δε θα χρειάζεται να στήνωνται δικαστήρια.
ΤΖΑ
(κατ' ιδίαν)
Αν αυτός δεν είναι κείνος που γύρευα να βρω,τότε ο ήλιος δε θα πάει στη δύση του απόψε,το κύμα θα πάψει να δίνει την αναφορά του στην ακρογιαλιά,το νερό θ' ανάβει αντί να σβύνει τη φωτιά,κι εγώ δε θάμαι πια ο Τζαβέλας.
ΠΑΙ
(τραγουδάει)
' Ελληνες ακολουθήστε
Των ανταρτών τη φωνή-
Να ζείτε τι ωφελείστε
Μες στη σκλαβιά τη στυγνή;..
ΒΤΕΡ
Τι στάθηκες και κυττάζεις την καρέκλα ρε διαβολεμένο;
ΠΑΙ
Δηλαδή σ' αυτή την καρέκλα θα κάτσει σε λίγο ένας κόλος που δε θα ξανακλάσει..
ΓΤΕΡ
Για ποιον είναι αυτή η καρέκλα ρε διαβολεμένο;
ΠΑΙ
Για το Μαραθέα.

ΓΤΕΡ
Και που ξέρεις ότι θα τον σκοτώσουνε;
ΠΑΙ
Θέλει και ρώτημα;Κι εγώ θα τόνε σκότωνα αν μου τόνε δίνανε.Σκότωσε τους πατεράδες των δυο καλλίτερων φίλων μου.
ΑΤΕΡ
Βλέπω το διασκεδάζεις όμως.
ΠΑΙ
Η ζωή αυτά έχει.Μερτικό σ' αυτήν έχουνε και η χαρά και η λύπη.Και η λαϊκή αυτοδιοίκηση μ' αρέσει. Εχει πλάκα.Ο κυρ Ηλίας δικαστής.Που έκοψα ένα μήλο από τον κήπο του κι ακόμα με κυνηγάει.Κι ο Μαστρο-Γιώργης που βάζει ψεύτικες σόλες στα παπούτσια και χαλάνε στο άψε-σβύσε.Και ο Αποστόλης που τόνε βγάλανε γυμνόν από της χήρας.Κι ο Πέτρος ο νταής που ανατίναξε τη Γερμανική μοτοσυκλέττα.Γι αυτό μ' αρέσει-αν κάνω τίποτα κακό,άλλο είναι να με δικάζει μια άγνωστη σκατόφατσα κι άλλο ο κυρ-Ηλίας κι ο μαστρο-Γιώργης. Άνθρωποι δικοί μας..
(βλέπει έξω)
Ερχονται.
(μπαίνουν χωριανοί, αντάρτες και ο Κούβας)
ΤΖΑ
Πού ειν' οι άλλοι;
ΚΟΥ
Θα με ειδοποιήσουν όταν είναι έτοιμοι.
ΠΑΙ
Να γυαλίσει τη φαλάκρα του ο κυρ-Ηλίας πρώτα.
ΚΟΥ
Τι θες εσύ εδώ σπόρε;Δεν τέλειωσε η δουλειά σου;
ΠΑΙ
Εργάτης.Ταχτοποίηση χώρου.
ΤΖΑ
Πότε θα ορκιστώ;

ΚΟΥ
Θα κάτσεις κοντά μας δέκα μέρες αόρκιστος και αν θέλεις να μείνεις τότε θα ορκιστείς. Αν πάλι μετανιώσεις,φεύγεις.Αν φύγεις όμως μετά τον όρκο είσαι λιποτάχτης.
ΤΖΑ
Τι λέει ο όρκος σας;
ΚΟΥ
Πολλά σπουδαία.Αγώνας ως το θάνατο για τη λευτεριά της πατρίδας από τους κατακτητές και από τους φασίστες. Να μην παραδ'ωσουμε τα όπλα μας ώσπου να λευτερωθεί και η τελευταία γωνιά της πατρίδας.Να προστατεύουμε το βίος του αγρότη..
ΠΑΙ
Ωχ!Ο Μαραθέας δεν ήτανε γι αντάρτης!.
ΚΟΥ
Υπάρχουν όμως και πράγματα που δεν τα λέει ο όρκος αλλά που με την ίδια σοβαρότητα πρέπει να τηρηθούν. Ας πούμε πως όσο είσαι αντάρτης δε θα πειράξεις γυναίκα.
ΠΑΙ
Ωχ! Ουτ' εγώ δεν έκανα γι αντάρτης.
ΚΟΥ
Εσύ να κυττας τη δουλειά σου φίλε..-Το σπουδαιότερο απ' όλα είναι πως πρέπει να είσαι έτοιμος να δώσεις και τη ζωή σου για τη λευτεριά της πατρίδας.
ΠΑΙ
Εκτός από τη λευτεριά της Βράχας.Γι αυτήνε καθαρίσανε άλλοι.Αλλά για την υπόλοιπη Ελλάδα δύσκολο το βλέπω.
ΚΟΥ
Γιατί εξυπνάκια;
ΠΑΙ
Πρώτον γιατί πρέπει να καθαρίσετε το Ζέρβα κι όλους τους αντάρτες του.
ΚΟΥ
Είσαι ενημερωμένος βλέπω.
ΠΑΙ
Ριζοσπάστης το πράμα.
ΚΟΥ
Και το δεύτερο;
ΠΑΙ
Πρέπει να καθαρίσετε τους φασίστες και τους βασιλικούς.Και τρίτον..
ΚΟΥ
Καλά,φτάνει.Πάρε τούτο το τσιγαροκούτι από δω.
ΠΑΙ
Μπράβο!Καλός αντάρτης είσαι και του λόγου σου.Ούτε μια διαταγή δεν ξέρεις να δώσεις.Για να πάρω το κουτί από δω πρέπει να το σηκώσω πρώτα.
ΚΟΥ
Σήκωσε και πάρε το κουτί από δω.
ΠΑΙ
Πα να το πάρω πρέπει πρώτα να το πιάσω.
ΚΟΥ
Πιάσε και σήκωσε τούτο το κουτί από δω.
ΠΑΙ
Για να το πιάσω πρέπει ν' απλώσω το χέρι μου πρώτα.
ΚΟΥ
Α!Δε θα προλάβεις.Θα απλώσω εγώ πρώτα το δικό μου πάνω σου.
ΠΑΙ
Για να το απλώσεις πρέπει να το σκεφτείς πρώτα-και συ μυαλό δεν έχεις.
(τρέχει προς την έξοδο και πέφτει πάνω σε αντάρτη που μπαίνει)
ΑΝΤΑΡΤΗΣ
(στον Κούβα) Συναγωνιστή!
(βγαίνει ο Κούβας)
Α'ΧΩΡΙΚΗ
Θα ξεβρωμίσει η περιοχή από το Μαραθέα,όμως άλλοι τόποι μας θα κρατάνε ακόμα μέσα τους τη βρώμα.Να δώσει ο Θεός να καθαρίσει απ' όλες της τις βρώμες η Ελλάδα.
ΑΝΤΑΡΤΗΣ
Γι αυτό αγωνιζόμαστε συντρόφισσα. Γι αυτό έχουμε πάρει τα όπλα και βγήκαμε στα βουνά.Και λέω πως καλά βαδίζει το Κίνημα μας.
Α' ΧΩΡΙΚΟΣ
Ο Άρης έχει βάλει πλώρη για τη λευτεριά της πατρίδας απ' όλους τους τυράννους της.Κι ό,τι βάλει σκοπό αυτός δεν κάνει πίσω αν δεν το καταφέρει.Μόνο να σταθούμε όλοι στο πλάϊ του ενωμένοι.
Β'ΧΩΡΙΚΟΣ
Να τον προστατέψουμε από τα βόλια των εχθρών.
Α'ΧΩΡΙΚΟΣ
Και πιότερο να τον προστατέψουμε από τους εχθρούς που δεν κρατούνε όπλο.
Α Τ.
Δυο γιους έχω κι οι δυο είναι αντάρτες.Αν τους χάσω κι έρθει δικιοσύνη και δημοκρατία στον τόπο μας,δε θα τους κλάψω. Αν όμως χαθούνε χωρίς να λευτερωθεί η πατρίδα,τότε ο φταίχτης θα θαφτεί προτού πεθάνει από τις κατάρες μου.
Β'ΧΩΡΙΚΗ
Ας ευχαριστούμε το Θεό.Τα πράματα καλά πηγαίνουν.Το βλέπουμε με τα ίδια μας τα μάτια στο χωριό μας.Εμείς είμαστε οι διαφεντευτές του,ο ιδρώτας μας εμάς ταΐζει,εμείς αποφασίζουμε για τα νιτερέσα μας.Μόνο νάχουμε το νου μας.
(Μπαίνουν ο δικαστής,οι ένορκοι,ο Μαραθέας ανάμεσα σε δυο αντάρτες και τελευταίος ο Κούβας)
ΚΟΥ
Πατριώτες,τον πιάσαμε και σας τον φέραμε να τον δικάσετε.Και είμαστε εδώ για να εκτελέσουμε την απόφαση σας,
(Κάθεται.Ο δικαστής χτυπάει με ένα σφυρί το τραπέζι μπροστά του)

ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΣΚΗΝΗΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ