ΠΕΡΙ ΒΙΒΛΙΩΝ

Σπίτι του Αρτύρ.
Ο Αρτύρ καθισμένος στην καρέκλα του γραφείου του διαβάζει ένα βιβλίο.
Χτύποι στην πόρτα. Ο Αρτύρ ανοίγει και ο Πωλ μπαίνει.

ΠΩΛ
Γεια σου φίλε.
ΑΡΤΥΡ
Γεια σου.
(Κλείνει την πόρτα. Δείχνει μια καρέκλα)
Έλα, κάτσε. Καφεδάκι;..
ΠΩΛ
Όχι, πήρα πριν να βγω.
(Ο Πωλ απλώνεται αναπαυτικά στην καρέκλα του και ο Αρτύρ κάθεται στο γραφείο του)
Τι νέα;
ΑΡΤΥΡ
Τίποτα. Από χτες το πρωί δε βγήκα. Έχω βρει ένα καταπληκτικό βιβλίο και ξεχάστηκα.
ΠΩΛ
Αμάν μ’ αυτά τα βιβλία σου. Ούτε την Ιζαμπέλ δεν είδες;
ΑΡΤΥΡ
Ομολογώ ούτε.
ΠΩΛ
Απορώ πώς σε κρατάει αυτή και δεν σ’ έχει ξαποστείλει που την έχεις παράμερα και τη βλέπεις μόνον όταν σε αφήνει το διάβασμα…
ΑΡΤΥΡ
Η Ιζαμπέλ δεν έχει τις ίδιες ιδέες με σένα…
ΠΩΛ
Καααλά! Βρε δεν αφήνεις λέω εγώ το διάβασμα να βγούμε μια βόλτα στο πάρκο;  Η μέρα, αν δεν το έχεις πάρει χαμπάρι είναι ωραιότατη. Ήλιος χωρίς τη χτεσινή παγωνιά. Μια ακόμα όμορφη μέρα. Μα πού εσύ να το καταλάβεις αυτό… Εσένα μόνον τα βιβλία σου αρέσουν. Έχει έρθει και ο Εμίλ από την Λιόν. Δε θέλεις να τον δεις;
ΑΡΤΥΡ
Δε θα μείνει; Ξέρεις, βρίσκομαι σε ένα σημείο του βιβλίου που έχει μεγάλο ενδιαφέρον και δεν θέλω να το αφήσω πριν να το απολαύσω.
ΠΩΛ
Δεν ξέρω αν θα μείνει και ως πότε, αλλά ξέρω ότι σήμερα σίγουρα είναι εδώ. Η Έλεν μου είπε πως θα τον δει το βράδυ. Άραγε μέχρι το βράδυ θα είναι εδώ. Αυτό μόνον μπορώ να σου πω.
ΑΡΤΥΡ
Τότε έχω καιρό. Μέχρι το βράδυ θα έχω τελειώσει την ανάγνωση.
ΠΩΛ
Τι να σου πω… Απορώ πώς και δεν έχεις αποβλακωθεί ακόμα με τόσα βιβλία που διαβάζεις.
ΑΡΤΥΡ
Δεν πάς να με βρίζεις εσύ, τα βιβλία Πωλ δεν αποβλακώνουν, ξεστραβώνουν, ανοίγουν ορίζοντες.
ΠΩΛ
Μη μου το πεις…
ΑΡΤΥΡ
Στο λέω.
ΠΩΛ
Ο μόνος ορίζοντας είναι έξω και μόνον αυτόν αξίζει να βλέπεις και να θαυμάζεις Αρτύρ! Όλα τα άλλα είναι κουραφέξαλα.
Τα μόνα βιβλία που πρέπει κανείς να διαβάζει είναι εκείνα που του είναι χρήσιμα για τη δουλειά που κάνει. Αυτά μάλιστα ξεστραβώνουν. Αλλά μόνον αυτά.
ΑΡΤΥΡ
Βιάζεσαι να φύγεις;
ΠΩΛ
Θα κάτσω ώσπου να σε πάρω έξω μαζί μου.
ΑΡΤΥΡ
(Βάζει  ένα μολύβι ανάμεσα στα φύλλα του βιβλίου που διάβαζε και κλείνει το βιβλίο. Γέρνει το σώμα του αναπαυτικά προς τα πίσω στην καρέκλα του και σταυρώνει τα χέρια του.)
Για πες μου γιατί είσαι εναντίον των βιβλίων;
ΠΩΛ
Γιατί σου είπα, τα βιβλία αποβλακώνουν.
ΑΡΤΥΡ
Πώς το εννοείς; Εγώ έχω μάθει ένα σωρό πράγματα από τα βιβλία. Και έχω ευχαριστηθεί άλλο τόσο. Γίνομαι πολίτης του κόσμου επικοινωνώντας με τόσα μεγάλα πνεύματα και αποθηκεύοντας τόσες πολλές γνώσεις.
ΠΩΛ
Βλέπω ετοιμάστηκες για συζήτηση.
ΑΡΤΥΡ
Ναι. Θέλω επιτέλους να μου πεις γιατί κατακρίνεις όσους διαβάζουν-γιατί καταφέρεσαι εναντίον των βιβλίων.
ΠΩΛ
Γιατί όχι;
ΑΡΤΥΡ
Σε ακούω.
ΠΩΛ
Μάλιστα. Για πες μου, πώς αποφάσισες να διαβάσεις αυτό το βιβλίο;
ΑΡΤΥΡ
Το είδα στην προθήκη ενός βιβλιοπωλείου.
ΠΩΛ
Υπάρχουν πολλά βιβλιοπωλεία που στις βιτρίνες τους έχουν βιβλία για πούλημα. Και στον κόσμο υπάρχουν δισεκατομμύρια βιβλία. Ήρθες σε επαφή με το ένα δισεκατομμυριοστό της γνώσης που παρέχουν τα βιβλία. Πώς αισθάνεσαι που έχεις χάσει τη γνωριμία των συγγραφέων των υπόλοιπων βιβλίων που δεν διάβασες;
ΑΡΤΥΡ
Δεν μπορεί κανείς να διαβάσει όλα τα βιβλία.
ΠΩΛ
Και είσαι ικανοποιημένος μαθαίνοντας το ένα χιλιοστό της ύλης που υπάρχει γραμμένη πάνω σε ένα θέμα;
ΑΡΤΥΡ
Κάτι είναι κι αυτό από τίποτα.
ΠΩΛ
Σωστό.  Ήδη λοιπόν ομολογείς ότι είσαι ένας αμαθής έστω και αν διαβάσεις εκατό βιβλία για ένα θέμα. Και έστω ότι δεν γίνεται αλλιώς. Είσαι βέβαιος όμως ότι δεν υπάρχουν και άλλες απόψεις και γνώμες πάνω στο θέμα που σε ενδιέφερε και που διάβασες; Αν δηλαδή υπάρχουν πέραν της μιας τοποθετήσεις πάνω σε κάτι, ξέρεις ότι εσύ, διαβάζοντας ένα βιβλίο,  δεν κατάφερες να διαβάσεις παρά ένα μικρό μέρος της μιας αυτής γνώμης ή γνώσης, έτσι που να μην είσαι ούτε καν ημιμαθής;
ΑΡΤΥΡ
Μα δεν γίνεται αλλιώς.
ΠΩΛ
Σωστά. Έτσι λοιπόν, αν το θέμα ενός βιβλίου που διάβασες είναι ας πούμε το αν πρέπει να ανταποδίδουμε τα ίσα σε όποιον μας έβλαψε, αυτό που έμαθες εσύ διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, είναι λίγο από την μία ή λίγο από την άλλη γνώμη, και ίσως το ίδιο συμβαίνει και με την μέθοδο, και με τις συνέπειες και λοιπά.
ΑΡΤΥΡ
Έτσι είναι.
ΠΩΛ
Και λέγοντας ότι δεν γίνεται αλλιώς, το ξεπερνάς!
Ας πάμε όμως λίγο πιο πέρα.
Μπορείς να μου πεις ποιος κανονίζει ποια βιβλία κυκλοφορούν;
ΕΡΤΥΡ
Τι εννοείς;
ΠΩΛ
Εννοώ ότι όταν κάποιος γράφει ένα βιβλίο, πρέπει να βρει έναν εκδότη. Ποιος καθορίζει ποια βιβλία θα εκδοθούν ή όχι;
ΑΡΤΥΡ
Εκτός από τον συγγραφέα που θέλει να εκδώσει το βιβλίο του, πρέπει να συμφωνήσει και ο εκδότης, ο οποίος βέβαια άλλα βιβλία απορρίπτει και άλλα τα εκδίδει
ΠΩΛ
Και θα ξέρεις βέβαια ότι πολύ περισσότερα βιβλία γράφονται και ελάχιστα από αυτά εκδίδονται.  Και ποια είναι η γνώμη σου;-ένας εκδότης θα δεχτεί να εκδώσει ένα βιβλίο το οποίο υποστηρίζει τα αντίθετα από αυτά που είναι γενικά παραδεκτά από την κοινωνία μέσα στην οποία κινούνται ο συγγραφέας και ο εκδότης; Αν για παράδειγμα ένα βιβλίο υποστηρίζει την αυτοδικία θα εκδοθεί;
ΑΡΤΥΡ
Είναι μια γνώμη αυτή, όμως ο εκδότης δεν θα το εκδώσει  έστω και αν συμφωνεί με αυτό, γιατί αν το κάνει, θα δεχτεί μόνον κατακρίσεις από την έκδοση ενός τέτοιου βιβλίου και οι δουλειές του ίσως πάθουν ζημιά.
ΠΩΛ
Έκανα μια υπόθεση ακραία. Όμως συμφωνείς ότι σε γενικές γραμμές εκδίδονται μόνον βιβλία που είναι συμβατά με ό,τι η σημερινή κρατούσα τάξη πρεσβεύει και επικροτεί;
ΑΡΤΥΡ
Όχι απολύτως. Γιατί και σήμερα εκδίδονται βιβλία αντίθετα προς τα υποστηριζόμενα από την κρατούσα τάξη όπως την λες. Βέβαια από λίγους μόνον και  που απευθύνονται σε ολιγομελείς ομάδες ανθρώπων που εκ των προτέρων συμφωνούν με τις τέτοιες απόψεις. Και βιβλία τέτοια δεν κυκλοφορούν ευρέως και επίσημα. Όμως υπάρχουν.
ΠΩΛ
Πράγματι. Αυτές όπως είπες δεν είναι παρά αμελητέες περιπτώσεις μπρος στην γενικότητα που ορίζει την συζήτησή μας.  Γι αυτές τις περιπτώσεις θα μπορούσαμε να μιλήσουμε μιαν άλλη φορά.
Για τώρα όμως ας μείνουμε στα δικά μας.
Είπαμε λοιπόν ότι οι εκδότες δεν θα εκδώσουν βιβλία που παρεκκλίνουν από τις γραμμές που η σημερινή καθεστηκυία τάξη έχει καθορίσει.
Και δεν μου λες Αρτύρ, όταν λέμε καθεστηκυία τάξη, ποια είναι αυτή και πώς καθορίζει ποια βιβλία θα εκδοθούν; Να απαντήσω μόνος μου. Όλοι ξέρουν στην πιάτσα ποια βιβλία δεν επιτρέπονται, όλοι ξέρουν στην πιάτσα ότι τα βιβλία που θα εκδοθούν δεν πρέπει να παρεκκλίνουν από τα κρατούντα στη σημερινή εποχή, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί πολιτικά, θρησκειολογικά, πολιτιστικά, ηθικά, νομικά, επιστημονικά.
Καλά τα λέω;
Α ΡΤΥΡ
Υπάρχει όμως πολλή ελευθερία μέσα στα όρια που έχεις έτσι καθορίσει.
ΠΩΛ
Υπάρχει όση ελευθερία έχει κανονιστεί από προηγούμενες μεθόδους και αποφάσεις των εκάστοτε κρατούντων.
Και αφήνεται να κυκλοφορεί τόση ελευθερία απόψεων, όση δεν στρέφεται ενάντια στην σημερινή τάξη πραγμάτων.
Και αυτή η τάξη πραγμάτων δεν χρειάζεται να στέκει με τον βούρδουλα πάνω από κάθε εκδότη και συγγραφέα-μόνοι τους ξέρουν τι να γράψουν και τι να εκδώσουν κάθε φορά ώστε να είναι μέσα στα επιτρεπόμενα. Τι λέω-έχουν μάθει πια όλοι το μάθημά τους και  δεν χρειάζεται ούτε σκέψη καν. Το χέρι που γράφει είναι ήδη υποταγμένο στην αναγκαιότητα των πραγμάτων.
ΑΡΤΥΡ
Σαν πολλή σημασία να δίνεις στην κρατική εποπτεία Πωλ. Έτσι είναι η κοινωνία σήμερα και ανάλογα θα γράψει καθένας.  Δεν χρειάζεται να αυτολογοκρίνεται κάποιος προκειμένου να γράψει. Σε μια εποχή με την σημερινή πρόοδο ποιος θα σκεφτόταν να γράψει κάτι εναντίον της;
ΠΩΛ
Αυτό λέω κι εγώ. Όμως Αρτύρ μου, η κοινωνία φτιάχτηκε έτσι από εκείνους που είχαν τη δύναμη να την φτιάξουν. Και δεν φτιάχτηκε η κοινωνία σήμερα ούτε χτες. Είναι τακτοποιημένα τα πράγματα από πολλών χρόνων ενέργειες και αποφάσεις των εκάστοτε ιθυνόντων πριν από εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια από σήμερα.
ΑΡΤΥΡ
Πολύ μακριά το πας νομίζω. Εδώ τα πράγματα αλλάζουν από μέρα σε μέρα. Τι δουλειά έχουν τα παλιά πράγματα…
ΠΩΛ
Έχουν γιατί η ανθρωπότητα είναι ένα σύνολο με συνέχεια, ώστε να μην είναι απόμακρο κάτι που έγινε ως και τα πολύ παλιά χρόνια. Η συνέχεια του κόσμου μας εγγυάται δυστυχώς μια προσαρμογή κάθε θεωρούμενου νέου, προς τα παλαιά. Από τη μια γενιά στην άλλη κληρονομούνται όσα έχουν επικρατήσει παλαιότερα, έτσι ώστε να μην είναι δυνατό να υπάρξουν αλλαγές μιας κατάστασης που είναι έτσι ορισμένη από τότε-από τα αρχαία χρόνια.
Σαν πρόσφατο παράδειγμα είναι η εποχή της Γερμανίας επί Χίτλερ. Μπορούσε κάποιος να μιλήσει υπέρ των Εβραίων όταν ο Χίτλερ έκαιγε τα βιβλία τους; Και μήπως κάποιος σήμερα μπορεί να μιλήσει υπέρ του Χίτλερ; Είτε κόμμα είναι αυτό είτε άτομο, καταλήγει στη φυλακή. Και αυτό είναι ένα παράδειγμα πρόσφατο, που είναι όμως ενδεικτικό της κατάστασης για την οποία μιλάμε. Γιατί όσα βιβλία ασχολούνται με το θέμα αυτό,  όλα τείνουν να δώσουν στον μελετητή τους μήνυμα αντιχιτλερικό. Πώς μπορείς κάποιος να ισχυριστεί ότι ξανοίγει το πνεύμα του διαβάζοντας τέτοια βιβλία;  Ότι ξεστραβώνεται όπως λες, όταν μία απόλυτη πτυχή και μόνον αυτή ξεδιπλώνεται μέσα τους; Και μην μου πεις ότι αν είχε επικρατήσει ο Χίτλερ θα μπορούσε σήμερα να κυκλοφορήσει ένα βιβλίο σημιτικό. Αν τότε ένας αναγνώστης, διαβάζοντας τέτοια βιβλία όπως εσύ, υποστήριζε ότι ευρύνει το πνεύμα του, δεν θα είχε λάθος;
Οι ισχυροί, οι περιστάσεις, οι νικητές, όπως θέλεις πες το, αυτοί είναι που καθορίζουν τι θα διαβάσεις κάθε φορά Αρτύρ.
ΑΡΤΥΡ
Πήρες ένα παράδειγμα πρόσφατο όπως είπες, που ακόμα βράζει το καζάνι που το περιέχει. Αργότερα όμως, σε μια, σε δύο εκατονταετίες, δεν θα υπάρχει αυτό το θέμα.
ΠΩΛ
Μπορεί ναι, μπορεί και όχι. Όμως μην είσαι σίγουρος.
Μα πάρε παραδείγματα άλλα, παλιότερα. Ποιος περίμενε τότε, ότι ο Χριστιανισμός θα επικρατούσε και θα επιβίωνε για δυο χιλιάδες χρόνια τώρα; Και ποιος τολμάει σήμερα να αμφισβητήσει δημόσια και ατιμώρητα τις αρχές του-στη Δύση τουλάχιστον όπου είναι τόσο διαδεδομένος;
Ένα κτίριο που χτίζεται για τόσα χρόνια θα μπορούσε ένας οποιοσδήποτε συγγραφέας να το γκρεμίσει; Όχι. Εκείνο που μπορεί είναι ή να υποταχτεί ή να το πολεμήσει. Και τα δυο αυτά είναι ασχολίες με τον Χριστιανισμό. Αυτός δηλαδή καθορίζει τι θα διαβάσουν οι πολλοί και τι θα γράψουν οι λίγοι. Ο άνθρωπος που διαβάζει παραδέρνει μέσα στον Χριστιανισμό. Και δεν θέλω με αυτά να πω κάτι ενάντια στον Χριστιανισμό ή στους εβραίους. Παραδείγματα φέρνω. Όπως θα μπορούσα να φέρω παράδειγμα και από τη μεριά της Φιλοσοφίας. Και συγκεκριμένα από τον Πλάτωνα. Αυτός ο κεφαλαιοκράτης, έβαλε τα θεμέλια της Φιλοσοφίας του Πλούτου. Όπως ο Μωυσής έγραψε με τις εντολές του τον Ιουδαϊσμό. Ό,τι έγραψε ο Πλάτωνας θεωρείται αναμφισβήτητη αλήθεια από τουες εκάστοτε κρατούντες. Όλη η φιλοσοφία κινείται μέσα στα όρια που έθεσε ο Πλάτωνας. Λένε πως ό,τι γράφτηκε μετά τον Πλάτωνα στη Φιλοσοφία, δεν είναι παρά σχόλια στα δικά του γραφτά. Γιατί αυτό βολεύει την πλουτοκρατία. Και αφού ούτε οι φιλόσοφοι δεν μπορούν να ξεφύγουν από την επιρροή του, φαντάσου πόσο αστείο είναι να θέλει κανείς να διαβάσει κάτι που αντιτίθεται στις απόψεις του Πλάτωνα. Γιατί τότε ή χάνει τον χρόνο του, ή θέλει να εμβαθύνει στις λεπτομέρειες της κπινωνικής αθλιότητας στην οποία είναι βυθισμένος.
Έχουν καθοριστεί έτσι τα πράγματα που δεν υπάρχει τίποτα νέο, όλα είναι παλαιόθεν καθορισμένα για τον σημερινό άνθρωπο.
Αν όμως δεις πώς καθορίστηκαν αυτά, θα καταλάβεις ότι αυτοί που είχαν τη δύναμη, την εξουσία, τον πλούτο με λίγα λόγια, αυτοί είναι που καθόρισαν τις τύχες, τη μοίρα της ανθρωπότητας.
Ο Μωυσής έγραψε τις δέκα εντολές πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια περίπου. Δεν σου κάνει εντύπωση ότι μ’ αυτές πορευόμαστε κι εμείς μέχρι σήμερα;
Το ίδιο πορευόμαστε με το Δίκαιο του Ιουστινιανού στη Δικαιοσύνη, με τον Χριστιανισμό για θρησκεία, με τον πλατωνισμό στη Φιλοσοφία, με το δεκαδικό σύστημα στα Μαθηματικά, με τον Όμηρο στη φιλολογία.
Άνθρωποι που είχαν δύναμη τα έκαναν όλα αυτά.
Ποιος τολμούσε να αντισταθεί στον Μωυσή τότε; Ή στους πάμπλουτους προγόνους και απογόνους του με τα χιλιάδες πρόβατα και τις στρατιές των δούλων;
Ποιος τολμούσε να αντισταθεί στην κυριαρχία του «μεγαλοκαρχαρία» της εποχής του-τον Πλάτωνα; Που μάλιστα ήθελε να κάψει τα συγγράμματα των Προσωκρατικών και κυρίως του Δημόκριτου-και που αν δεν τον εμπόδιζαν οι μαθητές του Αμύκλας και Κλεινίας θα το είχε κάνει;
Και αν κάποιος δεν είχε μαζέψει όλα όσα σκόρπια κυκλοφορούσαν την εποχή εκείνη ώστε να φτιάξει την Οδύσσεια και την Ιλιάδα, ποιος ξέρει τι καλλίτερο ή χειρότερο θα είχαμε σήμερα να δοξολογούμε και από αυτό να καθοριζόμαστε φιλολογικώς…
Οι υψηλοί κριτές που κλήθηκαν να καθορίσουν ποια βιβλία από τις εκατοντάδες που κυκλοφορούσαν τότε στην Ιουδαία θα κατάρτιζαν την Παλαιά Διαθήκη, ποιος ξέρει πόσα βιβλία πολύτιμα εξόρισαν κατά την διαλογή τους; Και πού είναι σήμερα τα μη εγκριθέντα;
Οι ισχυροί που καθορίζουν τις τύχες του κόσμου Αρτύρ, δεν είναι οι στρατηγοί και οι πολέμαρχοι, αλλά οι οικονομικά και κοινωνικά ισχυροί κάθε εποχής που καθορίζουν τι θα διαβάσουν οι ερχόμενοι άνθρωποι ώστε να σιγουρευτούν ότι ο κόσμος θα βαδίσει στα χνάρια που αυτοί καθόρισαν.
Ποιος τολμούσε να αντισταθεί στην Ιερά Εξέταση, που και επιστήμη και κάθε ξένη προς τη δική της πίστη την έριχνε στη φωτιά;
Όποιος ισχυρός μπόρεσε να καθιερώσει τη δική του άποψη κάποτε, ακόμα με αυτήν πορευόμαστε….
Και το ίδιο συνέβη όχι με τη Δύση μας, αλλά και για την Ανατολή με τις δικές τους επιλογές.
Διαβάζοντας Αρτύρ πέφτεις μέσα στον λάκκο που άνοιξαν όλοι αυτοί.
Είσαι σαν μια μύγα που ζητώντας διέξοδο χτυπάει κάθε τόσο στους τοίχους του δωματίου μέσα στο οποίο βρίσκεται.
Αν αυτό είναι για σένα ξεστράβωμα και νέοι ορίζοντες, τι να σου πω, διάβαζε. Ρίχνε νερό στον μύλο τους .
Το τριαντάφυλλο της γνώσης οι προαναφερθέντες το έκρυψαν κάτω από σωρούς αγκαθιών που ούτε φαίνεται πια.
ΑΡΤΥΡ
Και τι να κάνω;
ΠΩΛ
Να ζήσεις!  Ξέχνα όλα αυτά τα «ωραία», τα «καινούργια», τα «ριζοσπαστικά», ξέχνα το «κάτι άλλο» που βρίσκεις μέσα στα βιβλία. Γιατί εκεί είναι ίδια όλα. Και όλα θάνατος.
Ζήσε.
ΑΡΤΥΡ
Πώς να ζήσω;
Ο ένας τρόπος είναι να βγεις έξω. Να πας στους ανθρώπους, να πας στη φύση, να πας στα πράγματα. Και να βολοδέρνεις εκεί γελώντας και κλαίγοντας, μισώντας και μισούμενος, χαρούμενος και λυπημένος.
Ο άλλος να κλειστείς στον εαυτό σου. Στο μέγαρο που σου έχει δοθεί  και συ το αγνοείς θαμπωμένος από τα έξω φώτα.
Μέσα στον εαυτό σου θα βρεις όλα όσα ψάχνεις άστοχα έξω από αυτόν. Εκεί, ανοίγοντας δρόμο με το Ραβδί σου, θα βρεις τα φύλλα του Κόσμου: Ιδέες, Γεγονότα, Ηθικές, Δίκαια, Θρησκείες, Τέχνες, φιλοσοφικές θεωρίες, Πηγαίνοντας κάτω, θα μπεις στον Κορμό Του: Μυστηριακές Τελετές,  Τυφλοπόντικες, Σκελετούς Υποστάσεων, Περιβόλια Αλήθειας, Θείες Οντότητες, Καταφύγια Ελπίδων. Και όλο κατεβαίνοντας θα βρεις τις Ρίζες: πολυπλόκαμα τούνελ αρχαϊκού σκότους. Και στο Ακρόριζο θα δεις τον εαυτό σου με Σκήπτρο και Στέμμα, να κάθεται χαμογελαστός πάνω σε θρόνο που γράφει πάνω του με σκονισμένα γράμματα: «ΧΡΟΝΟΣ». Και θα σου πει-μα όχι, δεν θα σου πει τίποτε, γιατί κι εσύ θα ξέρεις πια. Μόνο θα αλλάξετε ρούχα,. Θου δώσει Σκήπτρο και Στέμμα και θα του δώσεις το Ραβδί σου.  Και ενώ Εσύ θα χαμογελάς, Αυτός θα αρχίσει να ανεβαίνει χτυπώντας με το ραβδί του δεξιά αριστερά ώστε να βρει τον δρόμο του ανεβαίνοντας. Και μόνον έτσι μπορεί να γίνει η Μεγάλη Αλλαγή-είτε από σένα για όλους αν έχεις τη δύναμη γι αυτό, είτε για τον εαυτό σου έστω, που θα πει δυνητικά για όλους τους ανθρώπους κάποτε.
Διαβάζοντας υπηρετείς τους εκάστοτε ιθύνοντες και τις δοξασίες τους.
Μήπως διαβάζοντας ένα βιβλίο νομικής θα μπορέσεις να αλλάξεις τους νόμους;
Μήπως διαβάζοντας ένα θρησκευτικό βιβλίο θα αλλάξεις την Τάξη των Θρησκειών;
Ή μήπως διαβάζοντας αντικαπιταλιστικά βιβλία θα φέρεις τον κουμουνισμό που δεν τον έφερε η Ρωσία ολόκληρη;
Λοιπόν άσε στην πάντα τα διαβάσματα-δεν φτάνει να υπακούς στους εκάστοτε ιθύνοντες χωρίς να έχεις διαβάσει βιβλία; Δεν φτάνει να κοιτάς τη δουλίτσα σου και τη ζωούλα σου χωρίς το μαστίγιο και του βιβλίου; Αρκετά δεν είναι τα μαστίγια που σου το επιβάλλουν έτσι κι αλλιώς; Πρεπει να αυτομαστιγώνεσαι;
Διάβαζε λοιπόν τα βιβλία που θα σε μάθουν τη δουλειά σου, ή εκείνα που θα σε διασκεδάσουν. Μην γίνεσαι γελοίος είτε θέλοντας να αλλάξεις μια κατάσταση, είτε, το χειρότερο και γελοιωδέστερο να γίνεις περισσότερο υπάκουος σε αυτήν.
Λοιπόν τι λες; Θα έρθεις να δεις τον Λιόν;
ΑΡΤΥΡ
Θα έρθω αλλά όχι γιατί με έπεισες σχετικά με το διάβασμα βιβλίων, αλλά γιατίν θέλω να ξαχάσω όσο μου είπες για τα βιβλία.
ΠΩΛ
Δεν σε έπεισα λοιπόν ότι διαβάζοντας διαιωνίζεις την δυστυχία της ανθρωπότητας;
ΑΡΤΥΡ
Όχι βέβαια.
ΠΩΛ
Δεν πειράζει. Πάμε να δούμε τον Εμίλ. Και με την ευκαιρία παίρνουμε και τη γνώμη του για το θέμα μας.
ΑΡΤΥΡ
Πάμε.